Avrupa Komisyonu'nun Google'a verdiği ceza ''ucuz akıllı telefonları'' ortadan kaldırabilir

Tam Boyutta Gör

Avrupa Komisyonu; Google'ın, akıllı telefon üreticileri ile yaptığı anlaşmalarda üreticileri pek çok Google uygulamasını önyüklü olarak sunmaya zorladığını belirtse aslında cezanın odak noktasında Google Chrome uygulaması ve Google'ın arama motoru yer alıyor. Komisyona göre Google, mobil internet trafiğinin Google tarafından yönlendirilmesini sağlamak için akıllı telefon üreticilerine ve operatörlere baskı yapıyor. Baskılara ek olarak zaman zaman teşvikler de sunan şirket böylece Android işletim sistemine sahip olan akıllı telefonlarda varsayılan arama motorunun Google, tarayıcının ise Chrome olmasını sağlıyor.

Google'ın en büyük kazanç kaynaklarından biri 

Tabi bu durum aslında hiç de yeni değil; hatta bu uygulamanın Google'ın temel kazanç felsefesi olduğunu bile söylemek mümkün. Bundan yaklaşık 10 yıl önce Android işletim sistemin yer aldığı ilk telefon piyasaya sürüldüğünde Google adeta kumar oynadı: Akıllı telefon üreticilerine Android işletim sistemini ücretsiz olarak sunmasının karşılığında YouTube, Gmail ve Haritalar gibi servislerin cihazlarda önyüklü olarak gelmesini talep etti. Akıllı telefon üreticileri tarafından memnuniyetle karşılanan bu teklif Google'ı bugün sadece mobil reklamlardan yılda 60 milyar dolara yakın para kazanan bir şirket haline getirdi.

Şüphesiz Google'ın yıllar önce üreticilere sunduğu bu teklif, bugün akıllı telefon piyasasını ekonomik açıdan farklı statülerde bulunan bütün kullanıcılar için ulaşılabilir hale getirdi. Günümüzde dünya genelinde Android işletim sistemini kullanan 1300'den fazla akıllı telefon üreticisi var ve bu üreticiler farklı fiyat seviyelerine sahip toplam 24 binden fazla modeli kullanıcılara sunuyor. Bu şirketlerin yaptığı telefonların hepsi birbirinden farklı, ancak ortak olan bir şey var: aynı uygulamaları çalıştırabilme yeteneği. İşte Google, Android işletim sistemi ile akıllı telefon sektöründe çeşitliliğin ve uygun fiyatlı telefonların sağlanmasına öncülük etti.

Bu hamle ilk etapta hem kullanıcılar hem de akıllı telefon üreticileri için oldukça faydalı olsa da zaman içinde Google, mobil işletim sistemi sektöründe ipleri eline aldı. Günümüzde bir akıllı telefon üreticisinin Android işletim sistemini kullanmadan ya da Google uygulamalarına yer vermeden bir akıllı telefonu satması oldukça zor. Yıllar içinde kullanıcılar Google'ı benimserken Google artık sunduğu servisler açısından neredeyse rakipsiz hale geldi. Şirket şimdi ise bu gücünü akıllı telefon üreticilerine dayatmalarda bulunurken kullanıyor. Kısacası ''Benim işletim sistemimi kullanacaksan, benim uygulamalarımdan faydalanacaksan benim kurallarıma uyacaksın.'' diyor. Avrupa Komisyonu ise verdiği cezayla hem akıllı telefon üreticilerinin hem de Google'a rakip uygulamalar geliştiren şirketlerin hakkını korumaya çalışıyor.

Google değil; Android kullanıcıları etkilenecek 

Avrupa Komisyonu'nun verdiği cezanın akıllı telefon dünyasında ne gibi değişimlere yol açacağı ise merak konusu. Komisyon, Google'a ceza ödemek yerine 90 gün içinde yasa dışı davranışını sonlandırmasını ve akıllı telefon üreticilerinin, cihazlarında hangi arama motoruna veya tarayıcıya yer vereceğine müdahale etmemesini öneriyor. Google tarafından gelen ilk açıklama ise karara itiraz edileceği yönünde. Google kısa bir süre içinde cezayı temyiz makamına taşıyacak ve uzun yıllar sürebilecek yeni bir hukuki mücadele başlayacak. Uzmanlara göre temyiz makamının karar vermesi ve komisyonu haklı bulması halinde ceza en erken 2020 yılında icra edilecek.

Tabi hiçbir şirket 4.3 milyar dolarlık cezayı kabul edip bir an önce ödemeye sıcak bakmaz; buna piyasa değeri 832 milyar dolar olan Google da dahil. Söz konusu ceza Google'ın 16 günlük cirosuna eşit, yani aslında şirket için çok da önemli bir meblağ değil ancak para cezası ödense bile Google'ın yasalara aykırı davranması şirketin Avrupa Ekonomik Alanı'ndaki faaliyetlerinin yasaklanmasına neden olabilir. Bu nedenle temyiz makamı Avrupa Komisyonu'nu haklı bulup para cezasını onarsa Google, Android işletim sisteminde köklü değişikliklere gitmek zorunda kalabilir.

Köklü değişiklilerden ilki önyüklü uygulamalardan arındırılmış bir Android sürümü olacaktır. Bugün, Android işletim sistemine sahip akıllı telefonlar, her biri Google’a farklı bir şekilde gelir getiren 11 uygulama ile kullanıcıya sunuluyor. Bu uygulamalardan en popüleri ve Google'a en çok gelir getireni Google Chrome. Chrome'un yanı sıra YouTube uygulaması reklamlar ile Drive uygulaması ise ayda 2 dolar karşılığında 100GB depolama alanı satarak şirkete kazanç sağlıyor. Google uygulamaları arasında belki de en az kazanç sağlayanı olan Fotoğraflar uygulaması bile geçtiğimiz mayıs ayında kullanıcıları anneler günü hediyesi almaya teşvik eden bir bildirim göndererek şirkete kazanç sağlamıştı.

Tüketicilerin tercihi yine Google'dan yana olabilir 

Bu uygulamaların olmadığı bir akıllı telefon hayali, söz konusu 11 uygulamanın çoğunu asla kullanmayan pek çok kullanıcı için kulağa hoş geliyor olabilir ancak araştırma firması Counterpoint'in analistlerinden biri olan Tarun Pathak'a göre iş işten geçti. Pathak, akıllı telefon kullanıcılarının uygulama tercihlerinin yıllar içinde Google uygulamalarına yönelik değiştiğini belirtiyor. Yani Pathak'a göre bugün bir Android kullanıcısı herhangi bir önyüklü uygulamanın bulunmadığı bir akıllı telefona sahip olsa uygulama mağazasını açtığında ilk indireceği uygulamalar yine Google'ın uygulamalarını olacak. Bu da cezanın artık Google için pek de bir anlam ifade etmediğini gösteriyor.

Avrupa Komisyonu karar metninde ''Burada, mobil cihaz üreticilerinin bir seçim yapmalarına izin verecek çok açık bir karar var. Bu, tüketiciler olarak bizim de bir seçim yapmamızı sağlayacak. Rekabet budur.'' dese de uzmanlara göre bu karar çok geç alınmış bir karar. Uzun yıllar boyunca Android işletim sistemini ve dolayısıyla başta Google Chrome ve arama motoru olmak üzere pek çok Google servisini kullanan kullanıcıların, şu saatte sonra bağımsız bir tercih yapması mümkün görünmüyor.

Görüldüğü üzere Google söz konusu cezadan en az etkilenecek şirket olacak. Üstelik Margrethe Vestager, Google'ın kazanç kaybı endişesini gidermek için bir öneri de sunmuş durumda: Android işletim sistemini lisanslamak. Bu sayede Google, akıllı telefon üreticilerine Android işletim sistemini kullanmalarına izin verirken bu kullanma hakkı karşılığında ödeme alacak. Söz konusu işletim sistemlerinin yer aldığı telefonlarda Google uygulamalarının önyüklü olarak gelmesi şartı bulunmayacak. 

Akıllı telefon üreticileri ve tüketiciler için ek maliyet 

Böylece akıllı telefon üreticileri ''işletim sistemi'' maliyetine de katlanmak zorunda kalacak. Tabi bazı üreticiler Android işletim sistemini lisanslamak için Google'a ödeme yaparken bazıları da kendi işletim sistemlerini geliştirme yolunu tercih edecek. Her iki durumda da telefonların maliyeti artacağı için Android işletim sistemine sahip ''ucuz'' akıllı telefonların sayısı giderek azalacak. 

Üstelik Android kullanıcılarının büyük bir kısmı sahip oldukları akıllı telefonda tarayıcı olarak Google Chrome'u, video platformu olarak YouTube'u, mail servisi olarak Gmail'i, harita servisi olarak ise Google Haritalar'ı görmek istiyor. Bu nedenle üreticiler, müşterilerin taleplerini yerine getirebilmek için bu uygulamalara da telefonlarında yer vermek isteyecek. Böylece Google, akıllı telefon üreticilerinden Google uygulamalarına yer verme karşılığında da ödeme alabilecek. Bu durum hem üreticiler hem de son kullanıcı, yani bizler için ekstra maliyet anlamına geliyor.

Tabi Avrupa Komisyonu da oldukça geç alınan kararın sebebiyet verdiği bu durumun farkında. Komisyon üyeleri yine de ilerleyen yıllarda piyasada daha fazla tarayıcı, arama motoru veya işletim sisteminin yer alabileceğini, tüketici alışkanlıklarının zaman içinde değişebileceğini ve adil bir rekabet ortamının sağlanacağını ümit ediyor. Komisyonun bu beklentisinin ne ölçüde gerçeğe dönüşeceğini önümüzdeki yıllarda, davanın sonuçlanmasıyla birlikte göreceğiz.

Bu haberi, mobil uygulamamızı kullanarak indirip,
istediğiniz zaman (çevrim dışı bile) okuyabilirsiniz: