İnce Satırlar
Liste Modu
Döşeme Modu
Sade Döşeme Modu
Blog Modu
Artemis projesi kapsamında insanlı Ay aracı geliştirilecek
Adını Antik Yunan Ay tanrıçasından alan Artemis, Ay'ın güney kutbuna insanlı keşif gezilerini destekleyecek ve Ay yörüngesinde bir uzay istasyonu inşa etmeyi amaçlayan çok aşamalı bir proje. 2030 veya sonrasında planlanan beşinci aşaması Artemis V için, astronotların Ay yüzeyinde uygun kıyafetlerle seyahat edebilecekleri açık bir arazi aracı geliştirilecek.
Bu araç, Apollo 15 göreviyle 1971’de ilk kez kullanılan Ay Aracı’nın (Lunar Roving Vehicle) günümüz versiyonu olacak. Lunar Terrain Vehicle (LTV) isimli aracı geliştirmek için üç farklı konsorsiyum yarışıyor. Bunlardan Lunar Outpost, batarya, şasi ve otonom sürüş teknolojileri için otomotiv devi General Motors (GM) ile çalışıyor. GM geçtiğimiz günlerde, NASA’nın batarya gereksinimlerini nasıl karşılamayı planladığını açıkladı.
Orijinal Ay Aracı’nda iki adet 36 voltluk gümüş-çinko potasyum hidroksit şarj edilemeyen pil yer alıyordu. O dönem için etkileyici bir teknoloji olsa da, pillerin şarj edilememesi ve yüksek sıcaklık hassasiyeti nedeniyle aracın menzili 97 km ile sınırlıydı. Apollo 15, 16 ve 17 görevlerindeki astronotlar bu menzili paylaşmak zorunda kalmıştı.
10 yıl boyunca en az 30.000 km katedecek
Yeni LTV ise çok daha gelişmiş olacak. Şarj edilebilir batarya paketi 10 yıl boyunca kullanılabilecek ve güneş panelleriyle birlikte aracın toplamda en az 30.000 km yol katetmesini sağlayacak. Aracın maksimum hızının 25 km/s'e ulaşması hedefleniyor ancak düşük yerçekimi ve düşük yol tutuş nedeniyle genelde 14,5 km/s'in altında hızda seyredecek.
Ay'daki aşırı koşullar bataryayı oldukça zorluyacak. Ay'da gece ve gündüz yaklaşık iki hafta sürüyor. Geceleri sıcaklık -173 °C’ye kadar düşüyor ve bu seviye günlerce devam ediyor. Bu dönemde güneşten enerji almak da mümkün olmayacağı için bataryanın gelişmiş yalıtıma ve kendi kendini ısıtma özelliğine sahip olması gerekiyor.
GM tamamen yeni bir batarya teknolojisi geliştirmek yerine, kara araçlarında kullandığı en güncel tasarımı uyarlıyor. LTV’nin, GM’nin güncel elektrikli araçlarında (ör. GMC Hummer EV, Chevrolet Equinox EV) kullanılan yüksek nikel içerikli NCMA (nikel-kobalt-manganez-alüminyum oksit) kimyasına sahip lityum iyon bataryalarla çalışacağı açıklandı. Bataryalar şasiye entegre edilerek aracın ağırlık merkezi de optimize edilecek.
Dayanıklılığı artırmak için bataryalar hata toleranslı olacak, yani bazı hücreler arızalansa bile çalışmaya devam edecek. Ayrıca ısıtma elemanları ve güçlü yalıtım eklenecek. GM, kusursuz kalite için batarya üretiminde lazer kaynak teknolojisi ve kaynak hatalarını tespit eden flaş termografi taraması kullanacak.
Yengeç yürüyüşü ve sıfır nokta dönüşü yapabilecek
LTV, Ay'ın zorlu zemininde daha iyi hareket edebilmek için GMC’nin arazi sürüş teknolojilerinden de yararlanıyor. Dört bağımsız elektrik motoru sayesinde araç, elektrikli Hummer'dan bile daha çevik olacak. Ayrıca, Hummer’daki yengeç yürüşü özelliği, ekstra motor ve bağımsız tekerlek yönlendirme özellikleri sayesinde sıfır nokta dönüşü de yapabilecek.
NASA’nın LTV projesine ek olarak gelecekte Basınçlı Araç (Pressurized Rover) da gündemde. Bu araç, astronotların daha uzun yolculuklar yapmasına imkan tanıyacak. NASA, gelecek yıl için bütçe teklifinde Ay ve Mars araştırmalarına 7 milyar dolarlık ek kaynak ayırmayı planlıyor.
NASA’nın üç aday tasarım arasından resmi LTV sağlayıcısını bu yıl seçmesi bekleniyor. Artemis V ise Artemis serisinin üçüncü insanlı Ay görevi olacak ve astronotlara ilk kez bir araç sunacak.
Kaynakça https://pressroom.gm.com/gmbx/us/en/pressroom/home/news.detail.html/Pages/news/us/en/2025/aug/0829-GM-brings-innovative-battery-tech-lunar-rover-concept.html https://newatlas.com/space/gm-battery-tech-lunar-rover/ Bu haberi ve diğer DH içeriklerini, gelişmiş mobil uygulamamızı kullanarak görüntüleyin:
