İnce Satırlar
Liste Modu
Döşeme Modu
Sade Döşeme Modu
Blog Modu
İlk bölümde kısa bir giriş yaptığımız Foxconn tesislerinde neler olup bittiğine bu ikinci bölümde daha yakından bakacağız. Aslında Çin'de sayısız üretim tesisi mevcut ve genelde çalışma koşulları pek de birbirinden farklı değil. Peki neden Foxconn sürekli ön planda?
Bunun cevabına biraz popülariteden kaynaklanıyor diyebiliriz. Zira teknoloji gündeminin olduğu kadar zaman zaman dünya gündeminin de Apple ürünleri ile meşgul olduğunu görüyoruz. Bu denli popüler cihazların üretim süreçleri de bu bakımdan merak uyandırıyor.
Diğer bir sebep ise işçi koşullarını sürekli izleyen sivil toplum kuruluşlarının teknoloji devlerine daha fazla dikkat etmesi. Çin'de tekstilden oyuncağa pek çok sektörde üretim yapılsa da ağırlık daha fazla teknolojik ürünlerde oluyor. Bu bakımdan burada yaşanan sıkıntılar daha fazla ön plana çıkıyor.
Apple gibi devasa gelirler elde eden firmaların bu tür kötü çalışma koşulları için girişimde bulunmaması sivil toplum kuruluşlarının baskısına neden oluyor ve çalışma koşulları da tüm çıplaklığıyla gündeme oturuyor.
Son dönemde Apple gibi devlerin imajını zedelememe adına tedarikçilerine uyarılarda bulunduğu ve şartların iyileştirilmesi adına çeşitli taleplerin yerine getirilmesini istediğini duyuyoruz. Haliyle Foxconn da kendince iyileştirdiği bu şartlara işçilerinin zorla(!) uymasını sağlıyor.
Son dönemde elde edilen tahmini rakamlara göre Foxconn firmasının Çin'de istihdam ettiği işçi sayısı 1.3 milyonu geçti. Daha önce bahsettiğimiz gibi bunun yaklaşık 600 bini Shenzen şehrindeki Foxconn tesislerinde bulunuyor.
İşçiler artık konusunda uzman olduğu için kendisine ait olan bir işin her bölümünü yaklaşık 7 saniyede tamamlayabiliyor. Haliyle Foxconn'un robot teknolojilerine çok fazla yatırım yapmasına gerek kalmıyor. Ancak son dönemde Apple üretimin daha da hızlanması adına Foxconn firmasına yatırım yapıyor ve gelecekte hedef bir milyon robot işçi.
Foxconn'da işçilerin standart olarak vardiya süresi 12-13 saati buluyor. Yani bu saat sonunda diğer işçi görevi devralıyor. Normalde bu sürelerin motivasyon açısından 8-9 saate indirilmesi gerekiyor ancak henüz böyle bir adım atılmadı. Hatta 2010 yılında bir işçinin 35 saatlik aralıksız çalışması sonucunda öldüğü gündeme gelmişti. Yani 12-13 saat yine iyi bir rakam sayılıyor.
Vardiya süresi belli olsa da işçilerin daha fazla çalışması gerekebiliyor. Araştırmalara göre bir ayda bir işçi ortalama 83.2 saat fazla çalışıyor. Ancak fazla çalışma tazminatını tam olarak da alamıyor.
Çocuk işçiler Çin'de en büyük sorun. Zaman zaman çalışma yaşının 13'e kadar düştüğü görülüyor. Foxconn buna karşı tedbir aldığını iddia etse de yıllık olarak 90-100 kadar olayda çocuk işçilere rastlandı.
Foxconn'da bazı işlerin kadrolu işçiler tarafından yapılmasına gerek yok. Bu bakımdan Foxconn'un gecelik olarak işçi bulması gerekiyor. Böylece aylık ödeme değil de gündelik ödemelerle maliyet kurtarılıyor.
Rakamlara göre Foxconn'un bir gecede kiraladığı işçi sayısı 3000'i bulabiliyor. Shenzen'in ara sokaklarında Foxconn görevlilerinin Gel Vatandaş Gel tarzında ilan yaparak işçi aradığını pek çok şahit rapor ediyor. Foxconn'un devir daim şeklinde işlettiği bu sistem toplam iş gücünün yüzde 10-20'sini temsil ediyor.
Böyle devasa bir işçi ordusunun beslenmesi ve barınması da ayrı bir konu teşkil ediyor. Foxconn City tesislerinde günlük olarak işçilere yönelik 14-15 ton pirinç harcanıyor. Akşam yemeği için ise bir işçinin yemek yardımı 65-70 cent aralığında.
Foxconn'da çalışan tüm işçiler kendi evine gider diye birşey sözkonusu değil. Örneğin sadece Çengdu şehrindeki Foxconn tesislerinde yaklaşık 70 000 kişi yatakhanelerde kalıyor. Zaten çoğunun gidecek bir evi de yok.
Tesis yönetimi ranza sistemiyle bir odaya 10-15'e kadar işçi istifleyebiliyor. Böyle olunca bir dairenin üç odasında 25'den fazla insan kalıyor. Böylece yönetim çok fazla bina ve daire ihtiyacı olmadan yatılı işçileri misafir edebiliyor. Intel ve Samsung'un yarı iletken alanında 3 boyutlu istifleme sistemlerini konuşurken aslında insanoğlunun ilkel de olsa bu sistemleri çok önceden kullanmaya başladığını görüyoruz.
Sıkış tıkış ortamda elbette kavga da kaçınılmaz oluyor. Foxconn tesislerinde yılda onlarca kavga ve isyan olayının olduğu ve polis müdahalesinin gerekli olduğu sıkça gündemde yerini alıyor. Tesislerde yer alan ve işçilerin sosyal refahı için ayrılan pek çok yüzme havuzu yüzmeye elverişli değil.
Gelelim Foxconn tesislerindeki ölüm olaylarına. Genelde teknoloji gündemine en çok yansıyanlar intihar olayları veya toplu intihar eylemleri oluyor. Yapılan araştırmalara göre 2007-2011 yılları arasında tam 17 işçi intihar ederek yaşamına son verdi. 2012 yılında ise 100 civarında işçi çalışma koşullarını protesto ederek toplu intihar girişiminde bulundu.
İşçiler genelde yüksekten atlayarak intihar ettiği için Foxconn en iyi önleme yönteminin yüksek boşluklara ağ germek olduğunu düşündü. Ayrıca tesislerdeki intihar oranının ülke genelindeki orandan daha düşük olduğunu savundu.
İşçilerin bunalıma doğru giden sürecini iyi kavrayabilmek adına Foxconn tesislerinde 100'e yakın psikolog istihdam edilmiş durumda. Ancak işin garip tarafı psikolog masrafları işçilerin maaşından kesilerek ödeniyor. Yani bunalıma girersen bedelini ödersin misali.
Sadece intihar değil kazalar da çok can alıyor. Örneğin 2011 yılında Çengdu şehrindeki bir tesiste yaşanan patlamada 2 kişi ölmüş 16 kişi yaralanmıştı. Ancak bu tesiste iPad 2 üretimi yapıldığı için biz ölümlerden ziyade iPad 2'nin gecikme ihtimalini daha fazla konuşmuştuk. Tabii ölenle ölünmez düsturunu unutmadan.
Peki bu denli intihara sürükleyici çalışma şartları altında işçilerin elde ettiği ücret ne kadar? Genelde bir işçinin ortalama aylığı pozisyonuna göre 270$ ile 450$ arasında değişiyor. Yani bir işçi cebimize girmesi için hayatını feda ettiği bir iPhone kadar bile para kazanamıyor.
Konunun diğer tarafında ise patron oturuyor. 1974 yılında Foxconn Technology Group olarak şirketini kurduğunda Terry Gou'nun harcadığı miktar 7500$ civarındaydı. Şimdi ise dünyanın en zenginleri arasında olan Gou'nun 7 milyar dolar civarında malvarlığı olduğu tahmin ediliyor. Şirketin saniyedeki kazancı 3815 dolar seviyesinde. Madalyonun bu iki yüzü aslında pek de yoruma gerek bırakmıyor.
Yazımızda da belirttiğimiz gibi Foxconn'un Apple ürünlerine yönelik üretim yapan tesisleri daha çok göz önünde ve firma istemeden de olsa çalışanlara yönelik bir takım iyileştirmeler yapıyor. Ancak HP, Motorola gibi diğer firmalara üretim yapan kısımlar çok göz önünde olmadığı için bu anlattıklarımızdan da daha kötü durumların yaşanıyor olması muhtemel. Yeni bir Teknoloji Çöplükleri yazısında görüşmek üzere...
istediğiniz zaman (çevrim dışı bile) okuyabilirsiniz:
1 Kişi Okuyor (0 Üye, 1 Misafir) 1 Masaüstü
GENEL İSTATİSTİKLER
7899 kez okundu.
32 kişi, toplam 35 yorum yazdı.
HABERİN ETİKETLERİ
foxconn, Apple