Güneşi geceye taşıyacak batarya: Demir ve tuzla gelen enerji devrimi

Yenilenebilir enerjiler giderek daha yaygın hale gelirken, bu sistemlerin sürekliliği ve istikrarı için enerji depolama çözümleri kritik önem taşıyor. Ancak mevcut batarya teknolojileri hem maliyet hem de güvenlik açısından bazı kısıtlamalar barındırıyor. İşte bu noktada, geçmişte rafa kaldırılmış bir teknoloji, yeni bir umut olarak tekrar gündeme geliyor.

Demir ve Tuz Temelli Batarya Sistemi

1980’lerde geliştirilen fakat düşük şarj-deşarj hızı ve ağırlığı nedeniyle terk edilen “Demir Sodyum Tuz Bataryaları”, ABD merkezli Inlyte şirketi tarafından modernize edilerek yeniden hayat buldu. Bu bataryalar, nadir bulunan ve pahalı lityum yerine bol bulunan demir ve tuz kullanarak çok daha düşük maliyetli ve güvenli bir çözüm sunuyor. Şirket, bu teknoloji ile depolama maliyetini kWh başına 135 dolardan sadece 35 dolara düşürebileceğini belirtiyor.

24 Saatlik Enerji Depolama Mümkün

Lityum iyon bataryalar genellikle 4 saatlik bir enerji depolama süresiyle sınırlıyken, Inlyte’ın geliştirdiği sistem 4 ila 10 saatlik aralığa odaklanıyor. Ancak batarya sisteminin modüler yapısı, gerektiğinde 24 saat boyunca enerji verebilmesini de mümkün kılıyor. Örneğin ilk projede kullanılan 80 kW gücündeki batarya, toplamda 1.8 MWh enerji depolayabiliyor. Bu da yaklaşık 18,5 saatlik bir enerji sağlayımı anlamına geliyor.

Basit Üretim, Uzun Ömür

Batarya üretimi de oldukça pratik: Seramik bir kabın içerisine toz haline getirilmiş demir ve tuz yerleştiriliyor. Lityum bataryalara kıyasla çok daha düşük yatırım maliyeti ile üretim yapılabiliyor. İlk testlerde 700 şarj-deşarj döngüsünde kapasite kaybı yaşanmadı ve verimlilik oranı %90 olarak kaydedildi. Bu, bataryanın 7000 döngüye veya yaklaşık 20 yıllık ömre ulaşabileceğini gösteriyor.

Bu teknoloji elektrikli araçlar için uygun olmasa da, özellikle şebeke ölçeğinde, veri merkezlerinde ve büyük enerji tesislerinde kullanım için büyük avantajlar sağlıyor. Zira Kaliforniya gibi yenilenebilir enerji lideri bölgelerde dahi güneş paneli destekleri azalmış durumda; Türkiye’de ise yeni kurulacak GES ve RES’lerde depolama zorunluluğu getirilmiş durumda. Bu batarya türü, bu boşluğu doldurabilecek güçlü bir aday olarak öne çıkıyor.

Bu teknoloji aslında ZEBRA bataryalarının güncel versiyonu. 1990’larda Mercedes-Benz tarafından test edilen sistem, o dönem lityumun hızlı yükselişi karşısında geri planda kalmıştı. Inlyte, Nikel yerine daha ucuz ve sürdürülebilir olan demiri tercih ederek sistemi yeniden tasarladı, boyutunu 20 kat büyüttü ve optimum performansı sağlayacak yeni katot materyalleri üzerinde çalıştı.

Inlyte, şu anda İngiltere’de pilot üretim yürütüyor ve ABD’li Horien firmasıyla yaptığı anlaşma doğrultusunda 2027’de seri üretime geçmeyi hedefliyor. Planlar arasında dünya genelinde 8 ayrı üretim tesisi kurmak da var.