Yeni teori: Evrenin oluşumunda kütleçekim dalgaları rol oynamış olabilir

Standart modele eleştiri

Bilim insanları onlarca yıldır, evrenin çok kısa bir zaman diliminde aşırı hızla genişlediğini savunan “kozmik enflasyon” paradigması üzerine çalışmalar yürütüyor. Ancak bu model, çok sayıda varsayımsal parametreye dayanıyor. Bu durum, kuramın gerçekten öngörüler sunup sunmadığı yoksa yalnızca gözlemlere uyacak şekilde sonradan uyarlanıp uyarlanmadığı konusunda soru işaretleri yaratıyor.

Barselona Üniversitesi'nden ekip lideri Raul Jimenez, “Yeni model, uzay-zamanın kendisinin doğal kuantum salınımlarının, yani yerçekimi dalgalarının, galaksileri, yıldızları ve gezegenleri ortaya çıkaran küçük yoğunluk farklılıklarını tetiklemek için yeterli olduğunu öne sürüyor.” diyor.

Araştırmacılar, evrenin başlangıcını “De Sitter uzayı” olarak bilinen, genişleyen bir kozmik durumla açıklıyor. Bu yapının, kütleçekimi taşıdığı düşünülen varsayımsal “graviton” parçacıklarının yoğunlaşmış hali gibi düşünülebileceği belirtiliyor. Zamanla bu durum kararsız hale gelerek, güçlü kuantum etkileriyle kaotik bir evrene dönüşmüş olabilir.

Araştırma ekibinden Daniele Bertacca’ya göre modelin gücü, tek bir enerji ölçeğine dayalı, basit ve zarif yapısında yatıyor. Yani keyfi olarak ayarlanabilecek parametreler bulunmuyor.

Elbette bu teori de gözlemsel verilerle sınanmak zorunda. Araştırmacılar, modelin izlerinin özellikle kozmik mikrodalga arka plan ışıması (CMB) gibi “kozmik fosillerde”, evrenin büyük ölçekli yapısında ve ilkel kütleçekim dalgalarına dair ölçümlerde görülebileceğini düşünüyor.

Eğer bu teori doğru çıkarsa, evrenin doğumunu açıklamak için spekülatif unsurlara gerek kalmayacak, yalnızca kütleçekim ve kuantum fiziğine yönelik derin bir anlayış yeterli olacak. Bu da kozmolojide tamamen yeni bir dönemin kapısını aralayabilir.

Kavramlar Sözlüğü 🔭

• Kütleçekim dalgaları: Uzay-zamanda meydana gelen, ışık hızında yayılan dalgalanmalar. İlk kez Einstein’ın genel görelilik teorisinde öngörülmüş, 2015’te doğrudan gözlemlenmiştir.
• Büyük Patlama: Evrenin yaklaşık 13,8 milyar yıl önce aşırı yoğun ve sıcak bir noktadan genişleyerek oluştuğunu açıklayan kozmoloji modeli.
• Kozmik enflasyon: Büyük Patlama’dan hemen sonra evrenin çok kısa bir süre içinde inanılmaz hızla genişlediğini öne süren teori. Evrenin bugünkü homojen yapısını açıklamak için kullanılır.
• De Sitter uzayı: Kütleçekimin özel bir çözümüyle tanımlanan, sürekli genişleyen kozmik yapı. Evrenin erken dönemini açıklamak için kullanılan matematiksel bir modeldir.
• Graviton: Henüz gözlemlenmemiş, kütleçekimi taşıdığı varsayılan parçacık. Tıpkı elektromanyetizmayı taşıyan foton gibi düşünülür.
• İnflaton alanı: Bazı Büyük Patlama modellerinde evrenin çok hızlı genişlemesini sağladığı öne sürülen, varsayımsal enerji alanı. Yeni teoriler bu alana ihtiyaç duymadan evreni açıklamayı hedefliyor.