Uygulama ile Aç

Bilim insanları, yörüngesiz dev bir kara deliği görüntüledi

Astronomlar, galaksinin merkezinden 2.600 ışık yılı uzaklıkta bir yıldızı parçalayan dev kara deliği tespit etti. Bu nadir olay, "gezgin kara delikler" için ilk kanıt oldu.

Astronomlar, Dünya’dan yaklaşık 600 milyon ışık yılı uzaklıkta bir yıldızı yutan süper kütleli kara deliği gözlemledi. AT2024tvd olarak adlandırılan bu olay, bir galaksi merkezinden uzakta gerçekleşen ilk "gelgitsel bozulma olayı (TDE)" olarak tanımlanıyor. Daha önce bilinen TDE’lerin tamamı galaksi çekirdeklerinde tespit edilirken, bu keşif merkezden tam 2.600 ışık yılı ötede gerçekleşti. Bu da, evrende serbestçe dolaşan “gezgin” kara deliklerin varlığına yönelik doğrudan ilk kanıt niteliği taşıyor.

Süpernova kadar parlak

Olay ilk olarak Caltech’e bağlı Zwicky Transient Facility tarafından, süpernova benzeri bir parlama şeklinde tespit edildi. Ancak elde edilen tayf verileri, klasik bir süpernovadan farklı olarak hidrojen, helyum, karbon, azot ve silisyum gibi elementlere ait geniş emisyon çizgileri barındırıyordu. İncelemeler ise, bu ışımaların bir yıldızın kara delik tarafından parçalanmasıyla oluştuğunu gösteriyor.

Spagettifikasyon adı verilen bu süreçte, yıldız kara deliğin çekimiyle uzayarak parçalanıyor ve ortaya çıkan yoğun ışıma, görünür ve morötesi dalga boylarında gözlemlenebiliyor.

TDE'nin gerçekleştiği galaksinin merkezinde, 100 milyon Güneş kütlesine sahip bir süper kütleli kara delik bulunmasına rağmen, bu olayda yıldızı yutan kara deliğin kütlesi yaklaşık 1 milyon Güneş kütlesi civarında. İki kara deliğin birbirine yakınlığına rağmen kütleçekimsel olarak bağlı olmadıkları düşünülüyor.

Chandra X-ışını Gözlemevi, Hubble Uzay Teleskobu ve Very Large Array teleskopları, olayın galaksinin merkezinden kaymış olduğunu doğruladı. Ayrıca Hubble verileri, olayın gerçekleştiği bölgenin galaksinin geri kalanına göre daha mavi renkte ışık yaydığını da doğruladı.

Ayrıca bkz.

NASA Mars planlarını öne çekiyor

 

Bilim insanları, aynı galakside iki dev kara deliğin bulunmasını geçmişte yaşanmış bir galaksi birleşmesinin işareti olarak değerlendiriyor. "Bu gezgin kara delik normalde görünmezdi. Ancak binlerce yılda bir, bir yıldıza rastladığında devasa bir enerji salımıyla varlığını belli ediyor."

Kısaca AT2024tvd, bu nadir olaylardan birinin optik gözlemle doğrudan yakalanabildiği ilk örnek oldu. Araştırmacılar ise yeni nesil teleskoplar devreye girdikçe, bu tür kara deliklerin daha fazla örneğine ulaşılması bekleniyor.



Haberi DH'de Gör Yorumlar ve Diğer Detaylar
Whatsapp ile Paylaş

Beğenilen Yorumlar

Tümünü Gör
7 Yorumun Tamamını Gör