Ukrayna'nın Rusya'ya yönelik dev dron saldırısında açık kaynak yazılım detayı

Belaya, Olenya ve Ivanovo’daki hava üslerinde gündüz vakti meydana gelen patlamalar, Rus topraklarının derinliklerinde gerçekleşti. Ancak saldırının asıl dikkat çekici yanı, teknik koordinasyon ve operasyonel karmaşıklık düzeyi oldu. Ukrayna Güvenlik Servisi’nin (SBU) “Operation Spider Web” adıyla yürüttüğü bu operasyon, yaklaşık 18 aylık bir hazırlık sürecinin ürünüydü. Bu planlı saldırının merkezinde, neredeyse 20 yıl önce geliştirilen ArduPilot adlı açık kaynak uçuş kontrol yazılımı yer aldı.

Geliştiricileri inanamadı

ArduPilot’un yaratıcıları bile saldırının gerçekleştiğine inanmakta zorlandı. Yazılımın kurucularından Chris Anderson, saldırı görüntülerinin yer aldığı bir paylaşımın altında LinkedIn’de yaptığı yorumda, “Bu ArduPilot, 18 yıl önce benim bodrumumdan başlatıldı. Çılgınca,” ifadelerini kullandı. Diğer kurucu ortaklardan Jason Short ise X platformunda, “Milyon yıl geçse de bu sonucu tahmin edemezdim. Ben sadece uçan robotlar yapmak istiyordum,” dedi.

LEGO'dan savaş teknolojisine

2009 yılında ise ArduPilot’un ilk sürümünü piyasaya sürüldü. Yazılım zamanla gelişti; küresel gönüllü topluluğun katkılarıyla bugünkü esnek ve güçlü haline ulaştı. ArduPilot bugün sadece dronlar değil; sabit kanatlı uçaklar, tekneler, denizaltılar ve hatta insansız kara araçlarını da kontrol edebilen geniş kapsamlı bir sistem haline geldi.

Proje, barışçıl amaçlarla kullanılmak üzere geliştirilen otonom sistemleri teşvik etse de Ukrayna'nın bu yazılımı askeri bir saldırıda başarıyla kullanması, açık kaynak teknolojinin potansiyel sınırlarını da gözler önüne serdi. İlginç bir detay olarak, ArduPilot’un internet sitesine 2023 yılına ait analizler hem Ukrayna’dan hem de Rusya’dan yoğun bir trafik geldiğini gösteriyor.

Açık kaynak Rus ordusunu sarstı

Ukrayna’nın geçtiğimiz günlerde Rusya’nın derinliklerine gerçekleştirdiği yüksek koordinasyonlu dron saldırısı, yalnızca stratejik hedefleri vurmakla kalmadı; modern savaş anlayışında da yeni bir dönüm noktası yarattı. Küçük, ticari sınıf dronların ciddi askeri güce dönüşebileceği bu saldırı ile bir kez daha gözler önüne serildi.

Öte yandan bu, Ukrayna'nın ilk kez tüketici düzeyindeki sistemlerle savaştığı bir an değil. Aslında Kiev yönetimi, 10 yılı aşkın süredir düşük maliyetli dron sistemlerini Rusya’ya karşı başarıyla kullanıyor. Ancak bu son saldırı, onlarca farklı bölgeyi kapsayan, eşzamanlı hareket eden bir taktik manevranın parçasıydı ve açık kaynak kodlu bir yazılımın, lojistik olarak karmaşık bir saldırıda ne kadar etkili olabileceğini gözler önüne serdi.

ArduPilot’un mevcut geliştiricileri, yazılımın silah sistemlerine dönüştürülmesini bilinçli olarak desteklemeyeceklerini taahhüt ediyor. Ancak bu sadece bir niyet beyanı. En nihayetinde ArduPilot, ticari bir ürün değil; herhangi biri tarafından indirilebilen, değiştirilebilen ve yeniden dağıtılabilen açık kaynaklı bir yazılım.

Sahadaki gerçeklik ise çok net: Bu yazılım, milyonlarca dolarlık stratejik bombardıman uçaklarını yok etmek için kullanılıyor. Ve maliyetler gülünç olacak şekilde düşük. Zira Rus askeri blog yazarlarının Telegram paylaşımlarına göre, bu dronlar ArduPilot çalıştıran küçük bilgisayarlara (örneğin Raspberry Pi benzeri) bağlıydı ve iletişimi Rusya’daki mobil ağlar üzerinden sağlıyordu.

Bu arada, Rus hava üslerine yapılan saldırının en çarpıcı yönlerinden biri, hedef alınan bombardıman uçaklarının yaklaşık 30 yıldır aynı şekilde, açıkta ve sıralı biçimde park edilmiş olmasıydı. Bir hangarda bile değillerdi. Bu durum, Ukrayna'nın saldırıyı planlamasını ve uygulamasını kolaylaştıran ciddi bir istihbarat ve güvenlik açığına işaret ediyor.