Devrimsel RDE roket motoru ABD’de ilk kez başarıyla uçuruldu

Şirketin CEO’su ve kurucu ortağı Sassie Duggleby, uçuşu “tarihi bir başarı” olarak nitelendirdi. Akademik literatürde uzun süredir teorik düzeyde ele alınan ancak pratikte çok nadiren test edilen RDE (döner patlamalı veya döner detonasyonlu motolar da denir) motor teknolojisi, ABD’de ilk kez kontrollü bir uçuşla denenmiş oldu.

Geleceğin motoru gökyüzünde

Yalnızca 30 saniye süren kısa test uçuşu, 2.000 pound (yaklaşık 900 kg) itme gücüne sahip motorun çalışabilirliğini sahada kanıtlamayı amaçlıyordu. Roket, raylı bir sistemle fırlatıldı ve planlandığı gibi ses hızını aşmadan iniş yaptı. Her ne kadar uçuş süresi kısa ve teknik detaylar sınırlı olsa da test, bu motorların laboratuvar dışına çıkarak ilk kez gökyüzüyle buluşmasını sağladı.

Bu teknoloji, yakıt tasarrufu sağlaması ve daha kompakt motor tasarımlarına olanak tanıması nedeniyle uzun süredir savunma ve uzay alanında ilgi görüyor. ABD Donanması da dahil olmak üzere birçok ülkenin savunma sanayii bu teknolojiye yıllardır yatırım yapıyor. Ancak yüksek itişli ve kontrollü uçuşa hazır bir RDE motoru geliştirmek ciddi mühendislik zorlukları içeriyor.

Hipersonik uçuşa doğru

Venus Aerospace, döner patlamalı motorlarını sadece roketlerde değil, gelecekte geliştirmeyi planladığı hipersonik yolcu uçaklarında da kullanmayı hedefliyor. Şirketin nihai vizyonu, 12 kişilik küçük hipersonik uçaklarını kullanarak dünya çevresinde iki saatten kısa sürede ulaşım sağlayabilmek.

Ancak bu hedefe ulaşmak zaman alacak gibi görünüyor. Bu nedenle Venus, kısa vadede savunma ve ticari sektörlere yönelik daha uygulanabilir hipersonik çözümler üzerinde çalışıyor. Şirket, ABD savunma kurumları ve ulusal güvenlik birimleriyle aktif görüşmeler yürüttüğünü belirtiyor.

RDE motorlar nasıl çalışır?

Geleneksel jet motorları oldukça karmaşık yapılar içerir. Bu motorlar, birçok hareketli parçaya sahiptir. Dönen fanlar havayı içeri çeker, bu hava sıkıştırıldıktan sonra yakıtla karıştırılır ve yanma odasında tutuşturulur. Ortaya çıkan sıcak ve genleşen gazlar motorun arka kısmından dışarı çıkar ve uçağın ileri doğru itilmesini sağlar. Bu mekanizma uzun süredir havacılığın temelini oluşturuyor.

Ancak döner detonasyonlu motorlar (RDE – Rotating Detonation Engine), bu klasik sistemlere kıyasla oldukça farklı ve basit bir prensiple çalışır. RDE’de yakıt, özel olarak tasarlanmış dairesel bir kanala enjekte edilir. Burada oksijenle karışan yakıt, yüksek hızda gerçekleşen sürekli patlamalarla bir şok dalgası üretir. Bu süpersonik şok dalgası kanal boyunca dönerken motorun sürekli ve yüksek verimli şekilde çalışmasını sağlar. Patlama bir kez başladığında, dış müdahale olmaksızın kendi kendini sürdürür. Bu da RDE’yi, hem yüksek güç hem de sürekli yanma sağlayan bir sistem haline getirir.

Ramjet ve darbeli detonasyon motorları (PDE - Pulse Detonation Engine) gibi bazı motor türleri de türbin ya da kompresör gibi hareketli parçalara ihtiyaç duymadan çalışabilir. Ancak bu motorlar genellikle uzun ve hantal bir yapıya sahiptir. RDE motorlarında ise yanma dairesel düzlemde gerçekleştiği için sistem çok daha kompakt boyutlarda tasarlanabilir.