OpenAI, “kâr amacı güden şirket” planından vazgeçti

Yapay zeka teknolojilerinin öncüsü OpenAI, uzun süredir tartışma konusu olan yeniden yapılanma planından geri adım attı. Şirket, ticari faaliyetlerini kâr amacı güden bağımsız bir yapı altında yürütme planını iptal ederek, mevcutta kontrolü elinde tutan kâr amacı gütmeyen vakfın asıl yönetim gücü olarak kalacağını açıkladı. Bu karar, özellikle hukukçular, eski çalışanlar ve kamuoyundan gelen yoğun baskılar sonrasında alındı. OpenAI’ın iptal ettiği yapı, şirketin daha fazla yatırımcı çekebilmesini ve CEO Sam Altman’ın ilk kez yüzde 7 civarında hisse almasını sağlayacak bir ortam sunuyordu.

OpenAI tartışmalı dönüşümü iptal etti

Şirketin CEO’su Sam Altman, OpenAI’ın blog sayfasında yayımlanan açıklamasında, "Sivil liderleri dinledikten ve Kaliforniya ile Delaware Başsavcılıklarıyla görüştükten sonra kâr amacı gütmeyen kuruluşun kontrolü elinde tutmasına karar verdik" dedi.

Bilmeyenler için OpenAI, tek şirket gibi görünse de aslında halihazırda iki yapıdan oluşuyor: Birincisi vakıf, yani kâr amacı gütmeyen birim. İkincisi ise ticari faaliyetleri yürüten kâr amacı taşıyan (LLC) birim. Bu birim, halihazırda yatırımcılara bir getiri sınırı uyguluyor ve buradan kazanç sağlamalarını sınırlıyor. Bu sorunu çözmek için OpenAI, geçtiğimiz yıl Eylül ayında, ticari faaliyetlerini kâr amacı güden kamu yararına çalışan şirket “Public Benefit Corporation” (PBC) modeliyle sürdürmeyi planladığını duyurmuştu. Bu modelde, vakıf sadece hissedar konumunda kalacak ve yönetsel etkisi sınırlanacaktı. Ancak bu yaklaşım, şirketin kurucu ortaklarından Elon Musk başta olmak üzere birçok kesimin sert eleştirilerine maruz kaldı.

Musk, OpenAI’ın bu yönde ilerlemesini şeffaflık ve güvenlikten ödün olarak değerlendirmiş, şirkete dava açarak sürecin durdurulmasını talep etmişti.

Yeni yapı da ipler vakıf tarafında

Yeni yapıda, OpenAI’ın ana kuruluşu olan kâr amacı gütmeyen vakıf, PBC içindeki payını zamanla artırabilecek şekilde çoğunluk hissesinin sahibi olacak. Ancak yönetimsel anlamda nihai karar yetkisi yine bu vakfa ait kalacak. İlginç bir detay olarak, CEO Sam Altman’ın OpenAI’da doğrudan bir hisseye sahip olmaması durumu yeni yapıda da korunuyor.

Vakıf bünyesindeki mevcut kâr amacı güden LLC, aynı misyonla çalışan bir kamu yararına şirket (Public Benefit Corporation - PBC) modeline geçecek. PBC yapısı, günümüzde Anthropic, X.ai ve Patagonia gibi hem yapay zekâ araştırma merkezleri hem de toplumsal amaç güden birçok şirket tarafından tercih edilen standart bir model haline gelmiş durumda. Artık OpenAI, PBC yapısı ile getiri sınırlamalarını kaldırmış olacak ve daha büyük yatırımlara kapıyı aralamış olacak. PBC büyüdükçe kâr amacı gütmeyen vakıfın da kaynakları büyüyecek.

Ayrıca bkz.

Anthropic CEO'su: Yapay zekanın nasıl çalıştığını

Kaliforniya Adalet Bakanlığı, konuya ilişkin yaptığı kısa açıklamada önerilen yeni yapıyı değerlendirmeye devam ettiklerini ve sürecin hâlen açık bir soruşturma konusu olduğunu bildirdi. Delaware Başsavcılığı ise henüz kamuya açık bir yorumda bulunmadı. Altman, çalışanlara gönderdiği notta, önceki “kâr sınırlandırmalı” yapıların yalnızca tek bir AGI (Yapay Genel Zeka) girişiminin baskın olacağı düşüncesine dayandığını, ancak artık pek çok güçlü AGI oyuncusunun varlığı nedeniyle daha esnek bir modele geçilmesi gerektiğini ifade etti. Vizyonları için ise milyarlarca hatta trilyonlarca dolar yatırım gerekeceğine dikkat çekti.

Şirketin bundan sonraki rotasında, kamu yararını merkezde tutan ancak yatırımcıları da cezbetmeye devam eden bir denge gözetileceği anlaşılıyor.

Haberi DH'de Gör Yorumlar ve Diğer Detaylar