AMD'nin Phenom II 42 TWKR Black Edition işlemcisini test ettik

Sadece birkaç sene öncesine kadar hız aşırtma (overclock) uygulamalarına karşı olan işlemci üreticileri, bugün gelinen noktada bambaşka bir kimliğe bürünmüş görünüyorlar. Bir süre öncesine kadar hız aşırtma nedeniyle arızalanan işlemcilerini garanti dışında tutmak için "kara kutu" benzeri bir teknoloji geliştirdiği iddia edilen Intel, geçtiğimiz yıl San Francisco'da düzenlediği Geliştiriciler Forumu'na (IDF), XtremeSystems'ın kurucusu "Fugger" rumuzlu profesyonel hız aşırtmacıyı davet etmiş ve Fugger, Paul Otellini ile birllikte özel bir hız aşırtma gösterisi yapmıştı. AMD cephesi de hız aşırtmaya olan bakış açısını değiştirmiş, firma 45nm üretim teknolojisiyle hazırlanan Phenom II işlemcilerinin tanıtım çalışmalarında özellikle hız aşırtma başarımı üzerine yoğunlaşmıştı. Hatta işlemcilerin farklı soğutma koşullarında yüksek saat hızlarına çıkabildiğini vurgulamış için dünya çapında tanınan hız aşırtmacıların katıldığı özel etkinlikler düzenleyen AMD, bu gelişmeler ışığında önemli bir başarıya imza atarak dört çekirdekli işlemcilerde ilk defa 7GHz barajını aşmayı başarmıştı. Ancak AMD asıl sürprizini 30 Haziran'da göstermiş ve öncesinde hakkında günlerce spekülasyon yapılan "gizemli" işlemci Phenom II 42 TWKR Black Edition, gün ışığına çıkmıştı. x86 işlemci tarihinde hız aşırtmacılara özel olarak geliştirilen, sadece 100 adet (yaklaşık) hazırlanan ve son kullanıcı satışı gerçekleştirilmeyen ilk işlemci modeli olarak AMD tarihinde şimdiden ayrı bir yer edinmeyi başaran Phenom II 42 TWKR işlemcisinin yarattığı büyük sansasyon, hayır işleri için satışa çıkan bir örnekte fiyatın 11.600$'a kadar ulaşmasına neden olmuştu.

Yukarıda da belirttiğimiz gibi yaklaşık 100 adet üretilen TWKR işlemcisinin basın örneklerinden birisi de Türkiye'de ilk defa Donanimhaber.com test merkezine uğradı. Farklı kategorilerde dünya rekorları ve uluslararası yarışmalarda dereceleri bulunan test editörümüz Recep "hey" Kulan ile birlikte Phenom II 42 TWKR Black Edition işlemcisini hem hava soğutma hem de Sıvı Azot altında teste tabii tuttuk ve işlemcinin sınırlarını bulmaya çalıştık. Hız aşırtma dolayısıyla yüksek frekans için hazırlanan işlemciyle yaptığımız çalışmada amacımız, geliştirilen detaylarıyla işlemcinin hava soğutma altında ulaşacağı stabil en yüksek hızı bulmayan, Sıvı Azot altında ise işlemcisinin gidebileceği en yüksek saat hızını keşfetmeyi amaçladık. Bu yazıda Phenom II 42 TWKR işlemcisi ve yaptığımız çalışma esnasında öne çıkan satır başlıklarına yer verecek ve Bulldozer kod adlı yeni nesil mimarisi için güncel yol haritası 2011'i işaret eden AMD'nin koca bir yılı (2010) nasıl geçirebileceği üzerine durum değerlendirmesi yapacağız.

- Phenom II ailesi ve Phenom II 42 TWKR Black Edition işlemcisinin genel özellikleri.
- Phenom II 42 TWKR Black Edition işlemcisini farklı kılan detaylar, AMD'nin yeni işlemciden beklentileri.
- Phenom II 42 TWKR Black Edition ile elde edilen standart ve hız aşırtmalı test sonuçları, ulaşılan en yüksek saat hızları.

AMD'nin firma tarihindeki en başarılı işlemci jenerasyonu olarak bilinen ve Athlon ve Athlon X2 modelleri sonrasında firmanın nasıl bir girişimde bulunacağı merak konusu idi. Zira hatırlanacağı üzere Netburst mimarisini temel alan tek ve çift çekirdekli Pentium işlemci modelleriyle rekabette geri kalmaya başlayan Intel, 2006 yılında önemli yeniliklerle beraber gelen Core mimarisini lanse etmiş ve yeni nesil Core 2 Duo işlemci modelleriyle yeniden zirveye aday olmuştu. Üstelik firma Core 2 Duo serisini takip eden x86 işlemci arenasında ilk defa Kentsfield kod adlı dört çekirdekli masaüstü işlemcilerini duyurarak rekabete yeni bir boyut kazandırmıştı. AMD ise beklentilerin aksine K10 kod adını taşıyan yeni nesil mikroşlemci mimarisini 2007 sonuna doğru duyurmuş ve Phenom adını verdiği yeni nesil işlemci modellerini 7 serisi yonga seti ve ATi Radeon HD 3800 serisi grafik kartlarından oluşan Spider platformu kapsamında endüstrinin beğenisine sunmuştu. 65nm üretim teknolojisiyle hazırlanan Phenom işlemci ailesinin en büyük özelliği, Intel'den farklı olarak "doğal (native)" tasarım anlayışının güdülmüş olmasıydı. Intel dört çekirdekli ilk modellerinde çift çekirdekli iki işlemci zarını tek bir paket içerisinde buluştururken, AMD'nin Phenom işlemcileri baştan dört çekirdekli yapıda tasarlandığı için işlemci zarında hepsi birbirinden bağımsız 4 çekirdek bulunuyor. Bu gibi yeniliklere rağmen Phenom işlemci ailesi hem AMD'nin hem de son kullanıcıların beklentilerini karşılamakta sıkıntı çekmişti zira Athlon jenerasyonuyla çıkışa geçen AMD'nin yeni nesil işlemcileri için doğal olarak beklentiler de yükselmişti.

Anakart üzerinde izolasyon için ressam silgisi ve neoprem kullandık.

Phenom işlemci ailesi için en büyük talihsizlik son kullanıcılar arasında TLB problemi olarak ta bilinen, işlemci L3 bellek birimi üzerinde var olduğu tespit edilen bir problemdi. Bu sorunun son kullanıcıların önemli bir bölümü tarafından yanlış algılanması malesef Phenom işlemci ailesinin satışlarını olumsuz etkiledi. Bilindiği üzere TLB problemi temel olarak işlemciye aşırı yük bindiren bellek ağırlıklı uygulamalarda işlemcinin sistemi askıya alması yani sistemin kilitilenmesi söz konusu idi. Ancak yapılan araştırmalar bu durumun çok büyük bir ihtimalle uygun test koşullarında gözlemlenebileceği yani sisteme sürekli yük bindiren durumlar haricinde herhangi bir sorun yaşanmayacağı, problemin son kullanıcılardan ziyade sunucu ve iş istasyonları için hazırlanan Opteron işlemci ailesi için önemli olduğu açıklanmıştı. Bu sorun ile daha fazla anılmak istemeyen AMD kolları sıvamış birkaç aylık çalışma sonucunda problemlerden arındırılan B3 revizyonlu yeni Phenom işlemcilerini duyurmuştu. Aradaki boşluğu da değerlendirmek isteyen firma, endüstri de ilk defa üç çekirdekli x86 işlemcileri Phenom X3 serisi altında pazara sunarak farklı fiyat ve performans aralıkları için kullanıcılara yeni bir seçenek daha sunmuştu. 65nm üretim teknolojisiyle hazırlanan dört çekirdekli Phenom işlemcilerinde yüksek saat hızı sıkıntısı yaşayan, mimari 3GHz ve üstü hızlara olanak tanısa bile paralelinde ısıl güç tasarımının da artması nedeniyle AMD, 45nm üretim teknolojisine yönelik çalışmalarına başlamış ve Ocak ayında yeni fabrikasyon süreci kapsamında hazırlanan Deneb kod adlı 45nm Phenom II işlemcilerini endüstrinin beğenisine sunmştu.

Phenom II işlemci ailesiyle birlikte sadece nanometrik küçülme hedeflenmemiş, AMD mikroişlemci mimarisinde de çeşitli optimizasyonlar yaparak işlemcilerin performansını da hissedilir ölçüde arttırmayı başarmıştı. Zira 6MB L3 bellekle donatılan yeni işlemciler, ilk etapta Soket AM2+ formunda hazırlanmış ancak takip eden süreçte Soket AM3 formundaki DDR3 bellek destekli yeni modeller de satışa sunulmuştu. Phenom II işlemci ailesini yukarıda da belirttiğimiz gibi çeşitli hız aşırtma etkinlikleriyle tanıtan AMD, hız aşırtma dünyasının saygın isimlerinden birisi olan Sami "Macci" Makinen öncülüğünde overclock konusuna daha fazla ağırlık vermeye başlamıştı. Macci bir yandan popüler hız aşırtmacılarla birlikte özel hız aşırtma organizasyonları düzenlerken öte taraftan AMD'nin son kullanıcılar arasında beğeni kazanan OverDrive uygulamasının geliştirilmesiyle ilgileniyordu. AMD'nin gerçekleştirdiği hız aşırtma etkinlikleri zamanla meyvelerini de verdi ve Phenom II işlemci ailesiyle önce 6GHz, sonra 6.5GHz hemen ardından da yakın zamanda 7GHz barajı aşılmış oldu. Her ne kadar bu değerlere Sıvı Azot (LN2) kullanımı gibi özel koşullar altında ulaşılmış olsa bile, AMD dört çekirdekli işlemcileriyle 6GHz ve üstü hızlara çıkabilen ilk üretici olmayı başararak bu açıdan Intel'e üstünlük kurmayı başarmıştı. Intel cephesinde ise Core i7 jenerasyonu ile 6GHz üstü hızlar D0 revizyonu ile telaffuz edilmeye başlanmıştı.

Büyütmek için üzerine tıklayabilirsiniz.

Tabloları büyütmek için üzerlerine tıklayabilirsiniz.

Hız aşırtma çalışmalarıyla elde edilen veri ve deneyimleri yeni nesil işlemcilerin tasarımında değerlendirmek isteyen AMD, bu konuda önemli bir girişimde daha bulunarak Phenom II 42 TWKR işlemcisini hazırladı. Şimdi gelin Phenom II 42 TWKR Black Edition işlemcisini yakından tanıyalım. Genel özellikleri itibariyle işlemci Phenom II X4 modelleriyle aynı özelliklere sahip. Soket AM3 formunda olan ve DDR3 bellek desteği sunan işlemci, 6MB büyüklüğünde L3 bellek birimine sahip. İşlemcinin modellendirilmesinde kullanılan 42 ifadesinin açılımı; 4: Dört çekirdek, 2: 2GHz, olarak yorumlanıyor. İsimlendirme için kullanılan TWKR ifadesi ilk etapta "TWeaKeR" olarak yorumlanmış ve işlemci "ince ayar" çekilmiş bir çözüm olarak yorumlanmış olsa bile AMD'nin açıklaması TWKR'ın "Those Who Know" anlamına geldiğine işaret ediyordu. Black Edition uzantılı olan, çarpan kilidi açık işlemcinin en ilginç detaylarından birisi de standart çalışma geriliminin olduka düşük olmasıydı. Zira Phenom II X4 işlemci modelleriyle 3GHz sınırını aşmayı başaran AMD, TWKR işlemcisinde frekansı 2GHz'de tutmuştu. Peki TWKR işlemcisini özel kılan nedir ? Yapılan açıklamalara göre TWKR işlemcileri özel seçim. Kaçak akım (leakage) ve gürültünün yüksek frekans üzerindeki etkisini en aza indirmek için AMD'nin wafer üzerindeki seçim işlemcini büyük bir hassasiyetle yaptığı belirtiliyor.

Tabloları büyütmek için üzerlerine tıklayabilirsiniz.

Yine AMD cephesinden gelen bilgilere göre Phenom II 42 TWKR işlemcisi, ekstrem soğutma koşulları altında Mutlak Sıfır (Absolute Zero, -273 derece) seviyesine yaklaşabilecek tek dört çekirdekli işlemci. Zaten işlemci LN2 ve/veya Helyum kullanılarak yapılan çalışmalarda -240, -250 derecelerin altına inildiği dahi görülmüştü. Phenom II X4 955 Black Edition ile kıyaslandığında hem hava soğutma hem de ekstrem koşullarda 100-300MHz arası daha yüksek saat hızlarına çıkabileceği belirtilen TWKR, Phenom II X4 955 Black Edition ile kırılan 7GHz rekorunu henüz kırabilmiş olmasa da çok sayıda hız aşırtmacının dört çekirdekli bir işlemciyle 6.5GHz'in üzerine çıkabilmesine olanak tanıdı. Donanimhaber.com olarak biz de elimize ulaşan Phenom II 42 TWKR Black Edition işlemcisini farklı koşullar altında test etme fırsatı yakaladık. Gigabyte'ın 790FX+SB750 yonga setini kullanan 790FXT-UD5P anakartı ve 2x 2GB'lık DDR3-1800MHz bellek kiti kullarak gerçekleştirdiğimiz testlerde hava soğutma için Sunbeam Core Contact Freezer soğutucusunu, Sıvı Azot içinse hey tarafından özel olarak hazırlanan, Bakır blok ve diğer komponentlere sahip özel düzeneği kullandık. Çalışmalarımıza yeni bir dünya rekoruna imza atabilir miyiz düşüncesi ile önce Sıvı Azot (LN2) kullanarak başladık. Her hız aşırtma çalışmasında olabileceği üzere şansızlık çalışmalarımızı ciddi şekilde etkiledi.

Tabloları büyütmek için üzerlerine tıklayabilirsiniz.

Hatırlanacağı üzere Phenom II işlemci lansmanına paralel olarak Phenom II X4 940 işlemcisiyle yine bir hız aşırtma çalışması yapmış ve Sıvı Azot ile 6Hz'e ulaşarak önemli bir başarıya imza atmıştık. Ancak zaten sınırlı sayıda üretilen Phenom II 42 TWKR Black Edition işlemcisinin elimize ulaşan örneği malesef yüksek frekanslara çıkma konusunda beklentilerimizi karşılayamadı. LN2 ile yaptığımız çalışmalarda 6.3GHz seviyesini görmemize rağmen bu bizim için ulaşabildiğimiz en yüksek frekans oldu ki bu frekansta stabil test alabilmek te pek mümkün olmadı. TWKR genel olarak yüksek saat hızı için tasarlandığından üstelik daha düşük saat hızlarında farklı Phenom II modelleriyle test alındığında. TWKR işlemcisiyle LN2 çalışmalarını sonlandırıp hava soğutma ile denemeye karar verdik. Elimizdeki işlemci LN2 altında Phenom II X4 955 Black Edition modelinden daha iyi sonuçlar veremeyince biz de hava soğutma ile ulaşabilecek en yüksek saat hızını bulmaya karar verdik. Farklı konfigürasyon ve kurulum seçenekleriyle saat süren bir çalışma sonucunda işlemcisinin 3.7GHz'de stabil olarak çalıştığını ve testlerimizi tamamlayabildiğini gördük. 1.45v geriliminde ulaşılan bu hız dikkat çekici bir değer olmakla birlikte Phenom II X4 955 Black Edition ile ulaşılan stabil hava soğutma değerleri dikkate alındığında daha fazlasını sunuyor olmasa bile hava soğutma ile 1.7GHz'lik saat hızı artışı önemli bir detay.

Hava soğutma ile 3.7GHz'de stabil olarak çalışan Phenom II 42 TWKR Black Edition işlemcisinin sonuçlarını aynı işlemcinin standart sonuçlarıyla karşılaştırarak, ek maliyet getirmeden sadece iyi bir hava soğutma ile elde edilen en yüksek ve stabil saat hızının performansa olan etkisini gözlemledik. Çünkü Phenom II 42 TWKR Black Edition ile elde edilen veriler, AMD'nin kullanıma sunacağı yeni işlemcilerin hız aşırtma başarımı adına önemli bir gösterge olabilir. Haberimizin içerisinde yer alan test sonuçlarından da görebileceğiniz üzere 1.7GHz'lik saat hızı arttırımı işlemcinin performansı ciddi şekilde arttırıyor. Ancak söz konusu hız aşırtmacılar için geliştirilen özel bir işlemci olduğundan beklenenin oldukça yüksek olduğunu da belirtmekte fayda var. Her ne kadar bize gelen örneği 6.3GHz'in üzerine çıkamasa da TWKR ile önemli bir yol alındığını ve Sıvı Azot ile de olsa "extreme koşullarda" dört çekirdekli AMD işlemciler için 6GHz üstü hızlarının adeta standartlaşma yolunda olduğunu söyleyebiliriz. Tabii AMD'nin 7GHz'e ulaştığını ve elde edilen veriler çerçevesinde hazırlanacak yeni modellerle 7GHz'in üzerine çıkılması halinde bunun da sürpriz olmayacağını belirmekte fayda var. Sıvı Azot ve elde edilen yüksek hızlar pratik anlamda son kullanıcıların çok büyük bir kısmı için özel bir anlam ifade etmese bile Formula 1'de kullanılan teknolojilerin yol otomobillerine uyarlanması gibi hız aşırtma ile elde edilen ve edilecek verilerin, işlemci geliştirme çalışmalarına yön vereceği ve daha yüksek performanslı modellerin kullanılması hususunda firmaların tasarım çalışmalarına katkı sağlayacağını da unutmamak gerekiyor.

Bu haberi, mobil uygulamamızı kullanarak indirip,
istediğiniz zaman (çevrim dışı bile) okuyabilirsiniz: