İnce Satırlar
Liste Modu
Döşeme Modu
Sade Döşeme Modu
Blog Modu
Son yıllarda elektronik cihazlara olan yoğun talep, ekran, batarya, yonga gibi bileşenlerde hammadde olarak kullanılan nadir elementlerin de değer kazanmasına sebep oldu. Periyodik taloda bulunan 17 element bu kapsamda değerlendiriliyor ve elektronik eşya üretimi için büyük hassasiyet arz ediyor.
Ancak nadir bulunan elementlerin çıkarılması işinin Çin'in tekelinde olduğunu belirtmekte fayda var. 80'li yılların sonunda doğru ABD'nin hakimiyetinde olan element çıkarma işlemi, zamanın yatırım yapılamaması sebebiyle 90'lı yıllardan itibaren yüzde 97 oranında Çin'in hakimiyeti altına girdi.
Çin genel itibariyle ülkenin üst bölgeleri ve Moğolistan'da nadir bulunan elementleri çıkarıyor. İşin ilginç tarafı bu miktar dünya nadir bulunan element rezervinin yüzde 35'ini temsil ediyor ve tahminlere göre yüzde 65'lik kısım halen keşfedilmeyi bekliyor. Aslında bu elementler tanımlarının tersine yeryüzünde çok bol olarak bulunuyor. Ancak madenlere karışmış radyoaktif toryum elementi ve karmaşık yapı nedeniyle çıkarılması büyük emek ve yatırım istiyor.
Nadir bulunan element rezervini elinde tutanın elektronik eşya sektöründe fiyat tekelini elinde tuttuğu bir gerçek. 2009 yılında element ihracatını kısan Çin, fiyatların yükselmesine ve global olarak bir kriz yaşanmasına neden olmuştu. ABD, AB, Dünya Ticaret Örgütü tabiri yerindeyse ayağa kalkmış ve kotanın artırılması konusunda Çin'e baskı yapmıştı. Çin'in isteği ise ülkelerin üretim tesislerini Çin'de konumlandırmaları olmuştu. Böylece ihracat kısıtlı kalmış ancak üretici firmalar ihtiyaçları olan nadir bulunan elementlere Çin içerisinde kalarak erişebilmişti. Ancak Çin'in elinde tuttuğu potansiyel tehlikenin de farkına varılmıştı.
Nadir bulunan elementlerden örneğin Disprosyum en güçlü mıknatıs ve yüksek ısılarda bile dengeli bir durum izliyor. Neodim hibrit araçlarda, terbium yüzde 40 enerji tasarruflu ampüllerde kullanılıyor. Samaryum ise Aegis Spy-1 radarında ve M1A2 Abrams tanklarında kullanılıyor. Bu ağır metallerin yanında Europyum, İtterbium gibi ağır metaller de oldukça önemli.
Çin'in kota kararından en çok etkilenen ülkelerden birisi ABD olmuştu ve o dönem bu sessiz kriz olarak nitelendirilmişti. Hükümet krizi aşmanın yolunu arasa da yeni bir tedarik zinciri oluşturmanın 10 yıl alacağı hesaplanmış ve Çin'e olan bağımlılığın istemeden de olsa devam ettirilmesi kararlaştırılmıştı.
O tarihten bu yana nadir bulunan elementler için araştırmalar yapılıyor ancak elde edilen metaller de Çin'in elindeki gibi ağır metaller değil, hafif metaller. Bu nedenle kullanım alanı da kısıtlı oluyor.
Nadir bulunan element tüketiminin neredeyse yüzde 50'si Japonya'ya ait ve Japonya için bu elementler hayati önem taşıyor. İki yıl önce Pasifik Okyanusu'nda dünyadaki mevcut rezervin 1000 katı daha fazla rezerv bulunduğunu keşfeden Japonya henüz çıkarabilmenin bir yolunu bulmuş değil.
Ancak Tokyo Üniversitesi'nde profesör Yasuhiro Kato ve ekibi tarafından yapılan çalışmaların neticesinde Minami-Torishima adası çevresinde deniz yatağında yoğun bir element rezervi keşfedildi.
Kato'ya göre rezervdeki ağır metal oranı Çin'de olanın neredeyse iki katı ve toryum elementi olmadığı için de madenleri işleme çok kolay bir şekilde yapılabilecek. Denizin 5700m altında olmasına rağmen, yüksek yoğunluk oranına sahip olduğu için rezervi basınçlı hava kullanarak işlemek ve böylece çevreyi de temiz tutmak mümkün olacak. Kato tek bir delme gemisi ile Japonya'nın bir yıllık element ihtiyacını karşılayabilecek kadar işleme yapabileceklerini belirtiyor.
Ancak Kato, madeni yoğun olarak işleme planlarının olmadığını belirtiyor. Amaç Çin'in fiyatları düşürmesi ve kotayı artırması için baskı yapmak. Ancak gerekirse madenler de işlenebilecek.
Teknoloji dünyasında heyecanla karşılanan yeni keşfin ilerleyen yıllarda elektronik eşya pazarına nasıl etki edeceği merak konusu. Japonya kısa süre önce okyanus altında ülkenin yüz yıllık ihtiyacını karşılayabilecek kapasitede gaz elde etmeyi başarmıştı.
Bu haberi, mobil uygulamamızı kullanarak indirip,istediğiniz zaman (çevrim dışı bile) okuyabilirsiniz:
1 Kişi Okuyor (0 Üye, 1 Misafir) 1 Masaüstü
GENEL İSTATİSTİKLER
2860 kez okundu.
15 kişi, toplam 17 yorum yazdı.
HABERİN ETİKETLERİ
Diğer Bilim