Rusya'dan sevgilerle: Snowden iade edilebilir

Yorumlar

Erdi Özüağ

İnceleme, Test ve Analiz Editörü

Rusya'dan sevgilerle: Snowden iade edilebilir

Edward Snowden'i tarif etmeye gerek var mı emin değilim. Kimilerine göre bir kahraman, kimileri içinse bir vatan haini. Kesin olan şu ki, bilgisayar dahisi olarak Merkezi İstihbarat Teşkilatı CIA ve Ulusal Güvenlik Dairesi NSA'de görev alan Snowden, Amerika'nın yürüttüğü küresel izleme sistemlerini ifşa etmiş, basına sızdırdığı dökümanlarla Amerika'ya bilgi veren firmaları da ortaya çıkarmıştı.

Amerikan Ulusal Güvenlik Dairesi'nin gizli belgelerini sızdıran ve küresel izleme sistemlerini ifşa eden Snowden, yargılama sürecinin adil olmayacağına inandığı için ülkesini terk etmiş ve Wikileaks ile tanıdığımız Julian Assange'ın tavsiyesiyle Rusya'ya sığınmıştı. Yaşamına orada devam eden Snowden, eğer analiz edilen istihbarat belgeleri doğru yorumlandıysa Amerika'ya iade edilebilir. Trump'ın başkan seçilmesiyle daha ılımlı bir sürece gireceği izlenimi veren Rusya - Amerika ilişkilerinin sürprizi Snowden'in ülkesine gönderilmesi olabilir.

Henüz resmiyete kavuşan bir durum yok. Ancak kıdemli bir Amerikalı yetkilinin incelediği yüksek hassasiyetli istihbarat dökümanlarına göre, Rusya'nın böyle bir olasılık üzerinde çalıştığı tespit edilmiş. Haberde yer alan ifadesiyle "Trump'ın gözüne girmek isteyen Rusya", eski istihbarat yöneticisi Juan Zarate'ye göre böyle bir adım atarak kazan-kazan stratejisi uygulamak istiyor. Eski istihbaratçının ifadesiyle kazan-kazan durumu kritik çünkü ona göre Rusya, Snowden'den alacağı her şeyi aldı ve şimdi iade ile Amerika'yı da kazanmak istiyor. Twitter paylaşımlarıyla bunu reddeden Snowden ise, Rus İstihbaratı ile işbirliği yapmadığını, bir sonrakinin kendisi olacağı endişesiyle devletlerin casuslarla çalışmayacağını dile getiriyor.

Bunun gerçekleşip gerçekleşmeyeceğini bilmediğini ancak olabileceğini söyleyen Snowden, endişe duymadığını çünkü bugüne kadar aldığı kararlardan pişmanlık duymadığnı, doğru şeyler yaptığına inandığını söylüyor. Diğer taraftan Snowden, iade kararının insan haklarına aykırı bir uygulama olacağını da not düşüyor. Benzer şekilde Snowden'in Rusya'daki avukatı da iadeye yönelik bir izlenim elde etmediklerini belirtiyor. Rusya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü ise Amerikalı eski ishtibarat uzmanı Zarate ile dalga geçercesine "komik olansa eski CIA direktör yardımcısının, Snowden'in Rusya'daki oturma izninin birkaç yıl daha uzatıldığından haberdar olmaması..." diyor.

Rusya'daki oturma izni 2020 yılına kadar uzatılan Snowden'in akıbetini kimse bilmiyor. Moskova yönetimi elindeki bu kozu, ilişkilerin normalleşmesi adına kullanır mı, işte bu kocaman bir soru işareti. Küresel politikadaki değişiklikler ve Trump'ın seçimi kazanmasında Rusların parmağı olup olmadığı tartışmaları devam ederken, bu gelişmenin bir kez daha gündeme gelmesi tesadüf mü o da bilinmiyor. Ama tüm bu gelişmeler gösteriyor ki, eğer Snowden iade edilecekse muhtemelen Trump yönetimindeki Amerika'ya iade edilecek. Bir diğer konu ise olası bir iade sonrasında, bizzat Trump tarafından vatan haini olarak tanımlanan Snowden'i nasıl bir adli-siyasi-sosyal sürecin bekliyor olacağı?