ATi R8xx, Nvidia GT300 ve Intel Larrabee; Ekran kartı dünyasında öne çıkan gelişmeler

DirectX 11 öncesinde ekran kartı dünyasında derin bir sessizlik söz konusu. Her ne kadar üretici firmalar yeni model duyurlarına devam ediyor olasalar da hem endüstrinin hem de son kullanıcıların artık yeni jenerasyon modellere yoğunlaştığı biliniyor. Windows 7 ile birlikte lanse edilecek DirectX 11 API'sinin grafik teknolojilerinde yeni bir dönemi başlatması beklenirken, ekran kartı üreticileri de bu yeni akımda ipi önde göğüsleyen isim olmaya çalışacaklar. Okula dönüş dönemi olarak ta bilinen Eylül ayı ile ekran kartı üreticileri yeni modellerini ilk defa görücüye çıkarmaya başlayacaklar. Biz de bu haberimizde AMD-ATi, Intel ve Nvidia cephesinde yaşanan son gelişmeleri sizler için derledik. İşte grafik endüstrisinde son günlere damgasını vuran, en sıcak gündem başlıkları.

- AMD-ATi

Eylül ayı AMD-ATi cephesinde büyük sürprizlere gebe firma hem DirectX 11 destekli yeni ekran kartlarını tanıtacak hem de yeni nesil mobil platformunu duyuracak. Uzunca bir süredir konuşulduğu üzere DirectX 11 destekli ekran kartlarını pazara sunacak ilk ismin AMD-ATi olacağına artık neredeyse kesin gözüyle bakılıyor. Nvidia cephesinden henüz GT300 jenerasyonu ile ilgili herhangi bir açıklama yapılmazken, DirectX 11 destekli RV870 GPU'sunun Eyül ayında lanse edilmesi kuvvetle muhtemel görünüyor zira firma yetkilileri de bu yönde işaretler veriyorlar.

RV770 GPU'sunun yerini alacak olan Evergreen kod adlı RV870 GPU'su, daha önceki haberlerimizde de belirttiğimiz üzere 40nm üretim teknolojisiyle hazırlanıyor. Orta segmentte liderliğe ele alacak, yüksek performans segmentinde ise X2 kuruluma olanak tanıyacak grafik işlemci tasarım anlayışını sürdüren AMD-ATi'nin, RV8xx serisinde RV770 tasarım konseptini takip ettiği belirtiliyor. RV870 GPU'sunda 40nm üretim teknolojisiyle elde edilen enerji verimliliği ve düşük maliyetli üretim kapasitesini yüksek performansla buluşturmayı hedefleyen AMD-ATi bu konuda oldukça iddialı.

RV770 ile kıyaslandığında başta saat hızları ve paralel işlem birimleri olmak üzere performans arttırıcı çok sayıda yeniliğin yapıldığı belirtilen RV870 GPU'suna yüksek hızlı GDDR5 bellek yongalarının eşlik etmesi beklenirken diğer özellikler hakkında henüz net bir bilgi bulunmuyor. Bu arada AMD-ATi'nin yeni jenerasyonda GPGPU yani genel amaçlı GPU kullanımınadaha fazla ağırlık vereceği, hem OpenCL hem de DirectX 11 ile gelecek Compute Shader teknolojilerinden ciddi şekilde faydalanmayı planladığı bildirilirken yeni modellerin nasıl isimlendirileceği de bir diğer merak konusu.

Bir süre öncesine kadar DirectX 11 destekli yeni modellerin, geleneksel isimlendirme politikasının devamı olarak Radeon HD 5000 serisi altında lanse edileceği düşünülürken son gelen bilgilere göre, Windows 7'nin arkasına aldığı rüzgardan faydalanmak istediği söylenen AMD-ATi'nin bu hedef doğrultusunda yeni modellerini Radeon 7 serisi altında lanse edebileceği belirtiliyor. Firmanın R800 (RV870 X2), RV870 (XT ve Pro), RV830 (XT ve Pro) ile RV810 (??) GPU'ları ile giriş seviyesinden yüksek performans segmentine kadar farklı kategorileri çok sayıda yeni modelini lanse edeceği belirtiliyor.

AMD-ATi'nin DirectX 11 destekli yeni modellerine yönelik dikkat çekici bir diğer yeni gelişme ise RV830 GPU'su ile ilgili. Firma tarafından resmi olarak doğrulanmış olmasa bile yeni jenerasyonda 100$ fiyat segmentini hedef alması beklenen RV830 tabanlı ekran kartlarının aslında DirectX 11 güncellemesi yapılmış RV770 GPU'suna sahip olacakları iddia ediliyor. Zira 40nm üretim teknolojisiyle hazırlanacak RV830 GPU'sunun 800x paralel işlem birimi, 40x doku kaplama ünitesi (TMU) ve 16x ROP birimine sahip olacağı yönündeki iddialar, teknik özellik bazında RV770 GPU'sunu akıllara getiriyor.

Bu gelişme henüz doğrulanmış olmasa bile 100$ altı ekran kartı modellerine güç vereceği düşünülen RV830 GPU'su ile TeraFLOP seviyesinde işlem gücü sunabilen ekran kartlarının ciddi şekilde yaygınlaşması, GPU destekli dağıtık bilgi-işlem uygulamalarda (Folding@Home türevleri) daha hızlı yol kat edilmesini de olanak tanıyacak. Tabii RV830 GPU'sunun 800x paralel işlem birimiyle gelecek olması dikkatleri bir kez daha RV870 GPU'suna çeviriyor çünkü AMD-ATi'nin RV670-RV770 sürecindeki gelişimin bir benezerini RV870 için de gerçekleştirip gerçekleştirmeyeceği merakla bekleniyor.

AMD-ATi ile ilgili bir diğer önemli haber ise DirectX 11 jenerasyonun X2 modeliyle ilgili. R800 kod adını taşıyacak ve RV870 GPU'sunun çiftine sahip olacak modelde AMD-ATi'nin AFR (Alternate Frame Rendering) yerine geliştirilmiş Makas modu olarak ta bilinen SFR (Scissor Frame Rendering) teknolojisinin optimize edilmiş bir versiyonunu kullanacağı bildiriliyor. SFR teknolojisinde ikiye ayrılan görüntünün her bir parçası ayrı GPU'larda hesaplanıp derleme motorunda bir araya getirilirken bu teknoloji ile OpenGL uygulamalarında ve oyunlarda çift GPU için yüksek uyumluluk sağlanabilecek.

- Intel

Entegre grafik çözümleriyle pazar lideri olan Intel yıllar sonra yeniden harici ekran kartı pazarına dönmeye hazırlanıyor. Larrabee kod adıyla yeni nesil grafik işlem teknolojisiyle ilk etapta olmasa bile süreç içerisinde lider olmayı hedefleyen Intel, x86 mimarisinin ve GPU teknolojilerinin olumlu yanlarını tek bir paket içerisinde harmanladığı Larrabee projesi ile ilk eta HPC yani yüksek performanslı bilgi işlem ve Visual Computing yani görsel işlem pazarlarında etkili olmak isteyen yariletken devi takip eden süreçte son kullanıcılara yönelik çözümlerini de pazara sunmayı hedefliyor.

Intel tarafından henüz detayları resmi olarak açıklanmış olmasa bile Larrabee teknolojisi çok çekirdekli GPU tasarımını baz alıyor. Geçtiğimiz sene mekanik çalışmaları tamamlanan, bugünlerde de ülke ofislerindeki ürün yöneticilerine tanıtılacağı iddia edilen Larrabee tabanlı yeni grafik çözümleriyle ilgili merak edilen bir diğer nokta ise sürücüler. Her ne kadar yeni tasarımın OpenGL ve DirectX gibi sektör standardı API'ler ile uyumlu olduğu belirtilse genlerinde x86 mimarisinden izler taşıyan Larrabee teknolojisinin başarısı için hazırlanacak sürücülere büyük yük düşecek.

Larrabee tabanlı ekran kartlarının nasıl üretileceği de cevabı merakla beklenen bir diğer önemli soru işareti. Bu konuda iki seçenek üzerinde duruluyor ki bunlardan ilki Intel'in aynı şu anda S3'ün yaptığı gibi kendi GPU'larını kendi markasını taşıyan ekran kartlarıyla pazara sunması diğeri ise AMD-ATi ve Nvidia gibi ekran kartı üretiminde tecrübeli AIB partnerler bulması. Özellikle ikinci seçenek üzeinde durulurken bugün AMD-ATi ve Nvidia adına üretim yapan bazı firmaların (sıklıkla EVGA telaffuz ediliyor) Intel cephesine geçeceği de son dönemde sıkça konuşulan gelişmeler arasında yer alıyor.

Profesyonel kullanım alanlarını hedef alan ilk çözümlerin 2010 başında anons edilmesi beklenirken, son kullanıcıların Larrabee ile tanışması ise en iyi ihtimalle 2010 ortalarını bulacak gibi görünüyor.

- Nvidia

Geçtiğimiz günlerde açıklanan son çeyrek finansal sonuçlarında 105 milyon dolar açıklayan ancak üçüncü çeyrek sonuçlarının daha iyi geleceğinden emin olan Nvidia cephesinde de hazırlıklar son sürat devam ediyor. Geçtiğimiz haftalarda 40nm üretim teknolojisine geçiş yaparak DirectX 10.1 destekli yeni mobil GPU'larını pazara sunan Nvidia'nın önümüzdeki ay içerisinde de yine 40nm üretim teknolojisiyle hazırlanan ve DirectX 10.1 desteği sunan masaüstü GPU'larını ağırlıklı olarak OEM pazarı başta olmak üzere endüstrinin beğenisine sunmaya hazırlanıyor.

Nvidia tepe yöneticisi Jen-Hsun Huang, analist konferasında yaptığı açıkalamasında 40nm için TSMC'nin en büyük müşterisi olduklarını belirtirken 40nm GPU'lar için çok fazla konuşmadıklarını çünkü zaten müthiş ürünlere sahip olduklarını açıklarken, 40nm üretim teknolojisiyle hazırlanan yeni GPU'ların son çeyrekte firma gelirlerinin hatırı sayılır bir kısmını oluşturacağını ifade etti. 40nm üretim teknolojisiyle hazırlanan yeni GPU'larında DirectX 10.1 desteği sunmaya başlamalarına rağmen, bay Huang, DirectX 10.1'in güncelleme olduğunu dolayısıyla asıl heyecan verici unsurun DirectX 11 olduğunu belirtti.

GeForce 8800 serisi ile DirectX 10 dönemine "merhaba" diyen ilk isim olmayı başaran Nvidia, DirectX 11 içinse rakibi AMD-ATi'nin arkasında kalacak gibi görünüyor. GT300 kod adıyla yeni nesil grafik işlem çözümünün radikal değişikliklere sahip olacağı belirtilirken, GPU için tasarım çalışmalarının bitti ve firmanın bir süredir A0 revizyonuna sahip olduğu biliniyor. GT300 GPU'su için muhtemel lansman tarihi olarak Kasım ayı konuşuladursun Nvidia, GT300 jenerasyonunda da tek yonga tasarımına devam ederek yüksek performans segmenti için yüksek maliyetli GPU'lar hazırlıyor.

GT300 kod adını taşıyan DirectX 11 destekli yeni nesil grafik yongası, 40nm üretim teknolojisiyle hazırlanacak olmasına karşın 23mm x 23mm (529mm^2) olduğu düşünülen zar boyutuyla GT200 gibi oldukça kaslı bir yapıya sahip olacak. Tabii GPU zarının görece büyük olması üretim verimliliğini ve maliyetleri de akıllara getirmiyor. Zira TSMC'nin her ne kadar Kasım ayına kadar oldukça uzun bir süre olmasına karşın 40nm üretim teknolojisinde yaşadığı verimlilik problemleri, yapısal özellikleriyle oldukça komplike bir tasarıma sahip olacak GT300'ün üretim maliyetlerini de tartışmaya açıyor.

GT300 GPU'sunun yerini alacağı GT200 GPU'sundan daha maliyetli olacağı iddia ediliyor. (Görsel: GT200 zar tasarımı)

Yapılan projeksiyonlara göre GT300 GPU'sunun, Nvidia'nın güncel ürün gamındaki en güçlü GPU çözümü olan 55nm GT200b'den 1.42 kat oranında daha maliyetli olabilir. 5 farklı varyasyonunun olacağı belirtilen GT300 için henüz açıklanmış herhangi bir veri olmamasına karşın, tek GPU'lu ekran kartı arenasında en hızlı çözüm olacağı düşünülürken, olası bir GeForce GTX 380 modelinin aynı zamanda en pahalı ekran kartı olacağı hatta maliyetlerin çift grafik işlemcili ATi R800'den de yüksek olabileceği söylenirken çift GPU'lu GT300 tasarımı ise en azından şimdilik gündemde olan bir çözüm değil.

AMD-ATi'nin RV870 GPU'su için RV770 tasarım konseptini temel alacağı iddia edilirken, Nvidia'nın ise GT300'de radikal değişikliklere gideceği bir süredir konuşulmakta. NV40 ve G80 sonrasında Nvidia'nın en radikal GPU tasarımı olacağı düşünülen GT300 ile mevcut mimarideki SIMD (Single Instruction, Multiple Data Parallelism) yani çoklu veri paralelliği sağlayan tek çevrimli komut tasarımının yerini MIMD (Multiple Instruction, Multiple Data Parallelism) yani çoklu veri paralelliği sağlayan çok çevrimli komutlara bırakacağı ve GPGPU konusunda ciddi bir sıçrama yaşanacağı belirtiliyor.

DirectX 11, OpenGL 3.x ve OpenCL standartlarına destek verecek olan GT300 GPU'sunda özellikle MIMD tasarımıyla birlikte paralel işlem birimlerinde karakteristik değişiklikler olabileceği ve işlem çekirdeklerinin, merkezi işlem birimlerindeki (CPU) kayar nokta işlem birimlerine (FPU) benzer bir kimliğe bürüneceği iddia ediliyor. Özellikle yüksek performanslı bilgi-işlem pazarı için bu önemli bir detay zira yüksek kar marjlarının konuşulduğu bu pazarda Tesla ve Quadro çözümleri ile iddialı olan Nvidia, Larrabee öncesinde GT300 ile yerini sağlamlaştırmayı hedeflediği düşünülüyor.

Peki GT300 GPU'su ve GeForce GTX 300 serisi ne zaman lanse edilecek ? Bu konuda çeşitli spekülasyonlar olmakla birlikte genel kanı Nvidia'nın AMD-ATi ile arayı fazla açmadan Kasım ayında yeni modellerini duyurabileceği yönünde. Ancak endüstri içerisindeki bazı kaynaklar ise Kasım ayında GeForce GTX 300 serisi lanse edilse bile hacimli satışa başlanması ve yeni modellerinin yaygınlaşmasının 2010 başını bulabileceğini ifade ediyorlar. Bu arada Nvidia'nın GT300 ile SLI ve CUDA teknolojilerine yönelik ciddi güncellemeler planladığı gelen haberler arasında yer alıyor.

- TSMC

Hem endüstri hem de son kullanıcılar üç büyüklerin yeni nesil GPU teknolojilerini merakla bekleyedursun kilit rolü belkide TSMC üstlenecek. Bilindiği üzere AMD-ATi ve Nvidia GPU'ları için hacimli üretimi Tayvan merkezli TSMC firması yapıyor. 40nm üretim teknolojisi için birkaç aydır ciddi verimlilik problemleri yaşayan ve kısa bir süre öncesine kadar 40nm fabrikasyon sürecinde %25-%30 verimlilik sağlayabildiği belirtilen TSMC firmasının üretim bantlarında yapacağı güncellemeler, 40nm üretim teknolojisiyle hazırlanan DirectX 11 destekli ilk jenerasyon GPU'larını seyrini belirleyebilir.

Haziran ayında Tayvan'da düzenlenen Computex 2009 fuarında TSMC ve AMD-ATi, DirectX 11 destekli 40nm GPU'lar için örnek wafer gösteriminde bulunmuşlardı. Son yapılan açıkalamalara göre TSMC yapılan hummalı çalışma sonucunda 40nm için %60 civarı verimlilik seviyesine ulaşmayı başarmış. Bir yandan yeni GPU'lar için lansman tarihlerinin yaklaşması öte taraftan GlobalFoundries firmasının hem AMD-ATi hem de Nvidia için GPU üretimine talip olması, TSMC için son derece önemli zira firmanın yaşayacağı yeni bir verimlilik sıkıntısı, iş ortaklarıyla olan ilişkilerine darbe indirebilir.

Bu haberi, mobil uygulamamızı kullanarak indirip,
istediğiniz zaman (çevrim dışı bile) okuyabilirsiniz: