40 yıllık Apple Lisa bilgisayarının kaynak kodları paylaşıldı

Apple'ın en iyi başarısızlığı
Lisa, modern işletim sistemlerinin temelini atmıştı
Yorumlar

apple lisa os — Apple, 19 Ocak 1983'te kişisel bilgisayarlarda yenilikçi grafiksel kullanıcı arayüzünü **Lisa** bilgisayarındaki **Lisa OS 3.1** ile kullanıma sürerek bilgi işlem tarihinde önemli bir kilometre taşına imza attı. Aradan geçen 40 yılın ardından Computer History Museum, işletim sistemi Lisa OS 3.1’in kaynak kodlarını Apple’ın izniyle paylaştı.

Apple'ın en iyi başarısızlığı

apple lisa os 3.1 — **Lisa Office System 3.1** ve Apple Lisa bilgisayarı aslında ticari olarak tamamen fiyaskoydu ancak bir yıl gibi kısa bir süre sonra gelen **Macintosh** ile bu başarısızlığın üstü örtülmüş ve yeni bir çağ başlamıştı. Ancak oraya gelene kadar temeller aslında Lisa OS 3.1 ile atıldı diyebiliriz. Computer History Museum tarafından yayınlanan tarih kokan Pascal kaynak kodlarının tamamı yaklaşık **26 MB** boyutunda. Yayınlanan paketin içerisinde Lisa OS dahil olmak üzere çeşitli uygulamalar ve Lisa Toolkit geliştirme sistemi için kodu gösteren alt klasörlere güzel bir şekilde bölünmüş 1.300'den fazla kaynak dosya bulunuyor.

Lisa, modern işletim sistemlerinin temelini atmıştı

Apple Lisa, bir yıl sonra Macintosh ile yerini alan fare tabanlı grafiksel kullanıcı arayüzüne (GUI) öncülük ederek, Apple tarihinde etkili ve önemli bir makine olmaya devam ediyor. Yeniliklerine rağmen, Lisa'nın yüksek fiyatı (o dönemde 9.995 dolar, günümüzde 30.300 dolar) ve çok sınırlı uygulama desteği onu başarılı bir platform olmaktan uzak tuttu. Sonrasında çok daha uygun fiyatlı olan ve geniş uygulama desteğiyle benzer özellikler sunan Macintosh’un gelişiyle Lisa bilgisayarların sonu gelmiş oldu ve 1985’de platformun geliştirilmesi durduruldu. Apple Lisa piyasaya çıktıktan sonra iki yıl içinde ise sadece 10.000 adet satabildi.

Öte yandan Lisa, geçmişte bazılarının iddia ettiği gibi, bir GUI ile birlikte gönderilen ilk ticari bilgisayar değildi. Zira bu şeref 1981 yılında çıkan Xerox Star’a ait. Öte yandan Lisa OS 3.1 ise bugün halen daha kullandığımız özelliklerin öncüsü oldu. Simgeleri sürükle-bırak özelliğinin yanı sıra Lisa, çöp kutusu, taşınabilir pencereler, kopyala-yapıştır, üst üste binen çoklu pencereler gibi halen daha kullandığımız temel işlevleri sundu. Hatta tek dokunuşla otomatik sistem kapatma bile bu OS ile geldi. Kısacası Lisa OS, döneminin macOS Ventura'sı Windows 11'iydi diyebiliriz.

Eğer 40 yıl önceki bu tarihi eseri indirmek ve kaynak kodlarını incelemek istiyorsanız indirme linkini buraya bırakıyorum.

Kaynakça https://computerhistory.org/press-releases/chm-makes-apple-lisa-source-code-available-to-the-public-as-a-part-of-its-art-of-code-series/ https://arstechnica.com/information-technology/2023/01/pioneering-apple-lisa-goes-open-source-thanks-to-computer-history-museum/ http://toastytech.com/guis/lisaos3.html