Yerli neodyum mıknatıs çalışmalarında son aşamaya geçildi

Tam Boyutta Gör

Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Manyetik Malzemeler Araştırma Grubu tarafından yürütülen neodyum mıknatıs çalışmalarında büyük kademe kat edildi. Çalışmaların yüzde 80’lik kısmının tamamlandığı ifade edildi.

Süper güçlü elektromanyetik mıknatıs olarak adlandırılan noedyum mıktanıstları Neodyum (Nd), Demir (Fe) ve Bor (B) bileşenlerinden elde ediliyor. Güçlü oldukları için motorlarda, jeneratörlerde, elektrikli otomobil motorlarında, cep telefonlarında, bilgisayarlarda, rüzgar türbinlerinde ve yüksek tork gerektiren teknolojik araçlarda kullanılıyor.

7 kişilik ekip tarafından yürütülen çalışmalar sonucunda mıknatıs bileşenlerinin manyetik alan altında preslenip şekillendirilmesi aşamasına gelindi. Toz metalürjisi yöntemiyle geliştirilen mıktanısın bu aşamaya kadar tozu üretildi, 3-5 mikron boyutlarına indirildi. Son aşamada sinterleme yani tozlar arasında bağlanma sağlanacak.

KTÜ Mühendislik Fakültesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sultan Öztürk, yılda yaklaşık 30 milyon dolar neodyum mıknatıs ithal ettiğimizi vurgulayarak, "Bu mıknatısların 1984 yılına dayanan bir geçmişi var, keşfedildiği tarihten beri de sürekli geliştirilen bir mıknatıs. İçerisinde demir, neodyum, bor elementleri olan bir mıknatıs. Bunun Türkiye'de üretimi bildiğim kadarıyla yok, ithal ederek kullanıyoruz. Bunun olmamasının bir sebebi de hammaddenin Türkiye'de olmaması. Bu konuda yılda yaklaşık 30 milyon dolar civarında ithalatımız var." diye konuştu.

Üretimde birinci aşama olarak mıknatıs tozunu ürettiklerini anlatan Öztürk, şu değerlendirmede bulundu:

"Bu mıknatıstaki en önemli element olan neodyum elementi son derece reaktif yani havadan etkilenen, oksitlenen bir element. Ufak bir hava ile temastan bozulan bir element, dolayısıyla bu mıknatısın üretiminde biraz yüksek teknoloji cihazları gerekiyor. Bu mıknatısın üretimi kontrollü atmosfer dediğimiz özel ayarlanmış alanda olması gerekiyor. Üretimde bizim kullandığımız yöntem, toz metalurjisi yöntemi. Burada uygulanan işlem, önce bu mıknatısın tozunu üretmek. Bunu da oksitsiz, parlak üretmek gerekiyor, biz bunu başardık."

Öztürk, ikinci aşamanın ise elde edilen maddenin belli bir toz boyutuna gelmesi için yine kontrollü atmosferde işlenmesi olduğunu belirterek, şunları kaydetti:

"Kontrollü ısı ortamında öğütülerek 3-5 mikron boyuta indirilmesi gerekiyor; onu da yaptık. Sonra bunun manyetik alan altında preslenmesi, şekillendirilmesi gerekiyor. İşte biz, bu son aşama olan sinterleme dediğimiz tozlar arasında bağlanmanın olması gereken aşamadayız. Bu da yine kontrollü atmosferde yapılması ve birtakım proseslerin olması gereken bir işlem. Zor kısmını geçtik. Süper mıknatısın üretimini yaklaşık olarak yüzde 80 başarmış durumdayız. Son aşamaya geldik, çalışmalarımız devam ediyor, başaracağımıza kuşkum yok."

Tam Boyutta Gör

Yerli otomobile yerli neodyum mıknatıs

KTÜ’deki çalışmanın yanı sıra Maden Tetkik Arama Enstitüsü (MTA), Munzur Üniversitesi ve Türkiye Enerji Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu TENMAK’ın iş birliğiyle NTE Araştırma Geliştirme Projesi kapsamında neodyum mıknatıs geliştirme çalışmaları yürütülüyor.  Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih dönmez geçtiğimiz Şubat ayında yaptığı açıklamada, “İmalat sanayi için yüksek katma değerli ürünler geliştirip, patentlerini alacağız. Yurt içi laboratuvarlarda NTE’ler için kullanılacak referans malzeme üretimini de yine yerli imkânlarla sağlayacağız” dedi. Üretilecek mıknatısın başta yerli motor olmak üzere pek çok üründe kullanılacağını ifade etti.

Bu haberi, mobil uygulamamızı kullanarak indirip,
istediğiniz zaman (çevrim dışı bile) okuyabilirsiniz: