Araştırmacılar olağandışı Güneş patlamalarını çözmek için bir yol buldu!

Tam Boyutta Gör

Güneş'te meydana gelen dramatik ve çok aşamalı bir patlamada bilim insanlarının Güneş'in güçlü ve öngörülemeyen patlamalarına neyin neden olduğuna dair uzun süredir devam eden gizemi çözmelerine yardımcı olabilecek yeni ipuçları ortaya çıkardı. Bu temel fiziği ortaya çıkarmak, bilim insanlarının Dünya için tehlikeli uzay hava koşullarına neden olan patlamaları daha iyi tahmin etmelerine yardımcı olabilir.

Bu patlama, genellikle ayrı ayrı meydana gelen üç farklı tipte güneş patlamasının bileşenlerini içeriyor. Her üç püskürme türünün tek bir olayda bir arada olması, bilim insanlarına "Rosetta Taşı" gibi bir şey sağlayarak, her bir güneş patlaması türü hakkında bildiklerini diğer türleri anlamak için tercüme etmelerine ve her tür güneş patlamasını açıklayabilecek altta yatan bir mekanizmayı ortaya çıkarmalarına olanak tanır.

NASA'nın Greenbelt'teki Goddard Uzay Uçuş Merkezi'ndeki yeni çalışmanın baş yazarı ve güneş bilimcisi Emily Mason, “Bu olay, farklı türdeki patlamaların tüm bu yönlerini tek bir küçük pakette görebildiğimiz eksik bir halka” dedi. Mason ayrıca bu patlamaların, sadece farklı ölçeklerde aynı mekanizmadan kaynaklandığını da ekliyor.

Üç çeşit patlama vardır

Güneş'teki patlamalar genellikle üç biçimde ortaya çıkar: Koronal kütle atımı, jet ve kısmi püskürme. Koronal kütle atımları (CME) ve jetler, hem enerji hem de parçacıkları uzaya fırlatan patlayıcı püskürmelerdir. Ancak çok farklı görünürler. Jetler güneş enerjisinin dar sütunları olarak patlarken, CME'ler Güneş'in manyetik alanları tarafından genişleyen, itilen ve şekillendirilen devasa baloncuklar oluşturur. Kısmi püskürmeler ise yüzeyden püskürmeye başlar ancak Güneş'ten ayrılmaya yetecek kadar enerji yaratmaz. Bu nedenle malzemenin çoğu güneş yüzeyine geri döner.

Ne olmuştu?

12 ve 13 Mart 2016'da NASA'nın Güneş Dinamikleri Gözlemevi ve Avrupa Uzay Ajansı ve NASA'nın Güneş ve Heliosferik Gözlemevi ile gözlemlenen bu patlamada, bilim insanları Güneş yüzeyindeki manyetik olarak aktif bir bölgenin üzerinde sıcak bir güneş malzemesi tabakasının fırlatıldığını gördüler. Fırlatma jet olamayacak kadar büyük, CME olamayacak kadar dardı. Yarım saat içinde yüzeyde ikinci bir daha soğuk malzeme tabakası da aynı yerden patlamaya başladı ancak sonunda kısmi bir püskürme olarak geri düştü. Hem jet hem de CME özelliklerine sahip bir patlama görmek, bilim insanlarına muhtemelen tekil bir mekanizmadan kaynaklandığını düşündürmüştür

Nasıl Rosetta Taşı Mısır hiyerogliflerini anlamanın anahtarıysa, bu patlamayı incelemek de her tür güneş patlamasını anlamanın anahtarı olabilir

Bu yeni anlayışla bilim insanları jet patlamalar hakkında bildiklerini CME'lere uygulayabilirler. Olay ayrıca bilim insanlarına aynı spektrumda kısmi patlamaların meydana geldiğini ancak enerjilerini kısıtlayan ve Güneş'ten uzaklaşmalarına izin vermeyen henüz bilinmeyen bir sınırlayıcıyla karşılaştığını söylüyor.

Bu olayların özellikle de CME'lerin arkasındaki mekanizmayı anlamak, büyük bir patlamanın Dünya'da ne zaman aksamalara neden olabileceğini tahmin etmek için kritik öneme sahiptir. Özellikle CME'ler, güneş sistemi boyunca akan ve uzay havasıyla sonuçlanabilecek yüksek enerjili yüklü parçacıklardan ve manyetik alanlardan oluşan büyük bulutları serbest bırakır. Bu da Dünya'nın uzay sahasını etkiler elbette. Bu bakımdan patlamaları kestirmek elzemdir. 

Bilim insanları yeni Rosetta patlamasını ve benzeri keşfedildikten sonra diğerlerini modelleyerek, güneş patlamalarına hangi kök mekanizmanın neden olduğunu ve özelliklerini belirlediğini anlayabileceklerini umuyorlar. Bir tetikleyici bulmak nihayetinde bilim insanlarının büyük bir patlamanın Dünya ve Mars'ı ne zaman tehdit edebileceğini birkaç saat önceden tahmin etmelerine izin verebilir. Ki bu da astronotlar ve uzay aracı operatörlerinin ihtiyati tedbirler alması için yeterli zaman sağlar.

Bu haberi, mobil uygulamamızı kullanarak indirip,
istediğiniz zaman (çevrim dışı bile) okuyabilirsiniz: