Trump, NASA bütçesinde devasa bir kesintiye gidiyor

Metin Akpınar

Teknoloji Editörü

Trump, NASA bütçesinde devasa bir kesintiye gidiyor — ABD Başkanı **Donald Trump'**ın yeniden şekillendirdiği hükümet ajandası kapsamında **NASA**'nın bütçesi büyük bir kesintiye uğruyor. Ajansın resmi internet sitesinde paylaşılan yeni bütçe taslağına göre, NASA’nın bütçesinden **6 milyar dolar kesilecek**. Ancak bu kesintilere rağmen, **Mars** odaklı projelere **1 milyar dolar, Ay** projelerine **7 milyar dolar yeni kaynak** ayrılacak. Bu adım, SpaceX'in kurucusu Elon Musk’ın uzun süredir savunduğu “Mars’ta insanlı yaşam” hedefine paralel bir çizgide ilerliyor.

Öncelik Ay ve Mars

Yayımlanan belgede, NASA’nın artık önceliğini Ay'a dönüş ve Mars’a ilk insanı gönderme hedeflerine kaydırdığı belirtiliyor. “Çin’i Ay’a geri dönüşte geride bırakma ve Mars’a ilk insanı gönderme” hedefi, ABD'nin uzay yarışındaki yeni stratejik duruşunun ipuçlarını veriyor. Bununla birlikte, bu yeni yönelim NASA’nın mevcut görev ve projelerinde ciddi daralmalar anlamına geliyor.

NASA'nın yönetici vekili Janet Petro’nun kurum genelinde gönderdiği bilgilendirme notuna göre, ajansın mevcut birçok büyük ölçekli projesi ya sonlandırılacak ya da askıya alınacak. Bu projeler arasında SLS (Space Launch System) roketi, Orion uzay aracı ve Ay yörüngesinde inşa edilmesi planlanan Gateway uzay istasyonu da yer alıyor. Ayrıca, Mars yüzeyinden örnek toplama ve bunları Dünya’ya geri getirme hedefi taşıyan Mars Sample Return (MSR) Programı da bütçe yetersizliği gerekçesiyle iptal edilecek.

Taslak bütçeye göre NASA’nın finansmanının yaklaşık yüzde 25’i kesilecek. Bu kesintiler NASA’nın işgücünü, bilgi teknolojisi hizmetlerini, operasyonlarını, tesis bakımını ve birçok bilimsel görevi etkileyecek.

SpaceX ve Musk etkisi

Trump yönetiminde, Mars vizyonunu şekillendirirken Elon Musk ve SpaceX’in etkisi göz ardı edilemeyecek boyutlara ulaştı. SpaceX, halihazırda NASA’nın en büyük yüklenicilerinden biri konumunda ve Mars’a insanlı görev hedefinde merkezi bir rol üstleniyor. Şirketin geliştirdiği Starship roketi, Ay ve Mars görevlerinde hem mürettebat hem de kargo taşımak üzere tasarlandı. Bu bütçeye göre NASA’nın bir numaralı yüklenicisi SpaceX olacak. SLS programının iptali sonrasında Boeing ve Orion uzay aracının iptali ile Blue Origin’in yerini muhtemelen SpaceX dolduracak. Ancak şimdilik bu konuda net bilgiler verilmiş değil.

Trump’ın NASA’yı yönetecek isim olarak önerdiği teknoloji girişimcisi Jared Isaacman’ın adaylığı da tartışma konusu. Isaacman’ın adaylığı Senato Ticaret Komitesi’nden geçmiş durumda; ancak Senato genel oylamasından geçmesi gerekiyor. SpaceX ile yakın iş birlikleri bulunan Isaacman’ın göreve gelmesi durumunda, ajansın özel sektör odaklı vizyonunun daha da güçleneceği öngörülüyor.