Curiosity Gezgini, Mars’ta bir zamanlar mega sel oluştuğuna dair kanıt buldu

Dev bir asteroitin gezegene çarpması sonucu oluşmuş olabilir
Yorumlar

Komşumuz Mars’ın bir zamanlar, suyla dolu bir gezegen olduğuna dair kanıtlar son dönemde daha çok karşımıza çıkıyor. Bugün artık son derece kurak ve tozlu bir yüzeye sahip olan Kızıl Gezegen’in geçmişinde, örneklerini ancak felaket filmlerinde görebileceğimiz tarzda sel olayları yaşanmış olabileceği ortaya çıktı.

Gezegenin yörüngesinde dönen gözlem araçları ile yüzeyini arşınlayan gezgin robotların ortaya çıkardığı kurumuş nehir, göl ve hatta okyanus kalıntılarına dair bulgularla desteklenen bir araştırmada, Mars'ın erken dönemlerinde hayatın pek sakin olmadığı tespit edildi. Çalışmayı yürüten bilim insanları, söz konusu sonuçlara halen daha Gale Kraterinde dolaşan Curiosity Gezgin’inin elde ettiği bulgular sayesinde ulaştı.

Kraterin Sharp Tepesi adlı en yüksek noktasına doğru tırmanışına devam eden gezginin 2014 yılında elde ettiği bulgular buranın eskiden aslında devasa bir göl olabileceğini ortaya koymuş ve kraterin milyonlarca yılı kapsayan bir zaman diliminde defalarca kuruyup yeniden suyla dolduğunu ortaya çıkarmıştı. Elde edilen son bulgular ise kraterin geçmişinde yaşanan bir yeniden dolum olayının çok hızlı gerçekleşmiş olabileceği tahminine yol açtı.

Jackson State ve Hawaii Üniversitesi’nde görev yapan araştırmacılar, bölgedeki tortu kalıntılarını inceledikten sonra bundan yaklaşık dört milyar yıl önce Gale Krater’inde mega seller meydana gelmiş olabileceğini buldu. Araştırmacılar söz konusu sonuca, Dünya’da da örneklerini gördüğümüz ve çok yüksek hızda akan suyun altında oluşan sırtlara (antidunes – deniz yatak/taban şekli) Mars’ta da rastlamasıyla ulaştı.

Yaklaşık 10 m yüksekliğinde olduğu tespit edilen bu tortul yapıların tepe noktası arasındaki mesafeyi ölçen araştırmacılar, bunların 24 metre derinliğindeki ve en az 10 m/sn. hızda hareket eden sel suları nedeniyle ortaya çıkmış olabileceği tahminin yaptı.

Dev bir asteroitin gezegene çarpması sonucu oluşmuş olabilir

Peki söz konusu ölçekte bir mega sele ne yol açtı? Araştırmacıların bu konudaki tahmini, dev bir astereoitin gezegene yüksek bir hızda çarptığı ekseninde şekilleniyor. Gezegenin buzla kaplı yüzeyinden hatırı sayılır bir miktarda su buharı ile CO2 ve metan gazının atmosfere salınmasına neden olan bu olay neticesinde Mars’ın bir süre, daha ılıman ve nemli bir iklime sahip olduğuna inanılıyor. Bu olaylar silsilesi sonucu oluşan şiddetli yağışın ise Gale Krateri ile Sharp Tepesi’nin yamaçlarından hızla akarak aşağıda kalan bölgelerde ani sel baskınlarına yol açmış olabileceği düşünülüyor.

Araştırmada görev alan bilim insanı Alberto G. Fairén, bu konuda yaptığı açıklamada “Mars’ın erken dönemleri jeolojik bakış açısına göre oldukça aktifti. Gezegen’in yüzeyinde suyun sıvı halde bulunmasını sağlayacak şartlar da mevcuttu. Suyun var olduğu yerde ise hayat vardır. En azından bu durum Dünya’da böyle. Bu çıkarıma göre Mars, eskiden yaşanabilir bir gezegendi. Peki üzerinde canlılar var mıydı? İşte bu soruya, Perseverance Gezgini ile cevap arayacağız.” ifadelerini kullandı.

Araştırma sonuçları Scientific Reports dergisinde yayınlandı.