İnce Satırlar
Liste Modu
Döşeme Modu
Sade Döşeme Modu
Blog Modu
Tegra 2 platformuyla endüstride ilk defa çift çekirdekli ARM platformunu kullanıma sunan Nvidia, bu sayede çok sayıda akıllı telefon tasarımı kazanmış aynı zamanda Android Honeycomb işletim sistemi için Google'ın referans platform tedarikçisi olmayı başarmıştı.
GPU üretimindeki deneyimini ARM tabanlı yongada sistem platformlarının geliştirilmesinde kullanan Nvidia, buradaki hız avantajı sayesinde sektördeki köklü rakiplerine fark atarak piyasaya ilk giren üretici olmanın faydalarını görürken hatta Texas Instruments, yatırımcı toplantısında Nvidia'nın en az bir çeyrek önde olduğunu açıklayarak şirketin bu alandaki hızlı gelişimini de gözler önüne sermişti. 2008 yılında duyurduğu birinci nesil Tegra (APX 2x00) serisi ile istediğini bulamayan ve sadece Microsoft Zune HD ile Samsung M1 gibi medya oynatıcılarında kendisine yer bulabilen Nvidia için patlama noktası Tegra 2 oldu ve şirket uzunca bir süre çift çekirdekli platform sağlayan tek üretici olarak kalmayı başardı.
Önümüzdeki bir kaç yıl içerisinde tüm gelirlerinin 1/3'ünü Tegra operasyonundan elde etmeyi hedefleyen Nvidia, bu hedefi doğrultusunda yatırımlarına hız kesmeden devam ediyor. Tegra 2 ile çift çekirdekli ilk ARM paltformunu sunan firma, Şubat ayındaki Mobil Dünya Kongresi'nde Kal-El kod adını taşıyan ve henüz resmi olarak doğrulanmasa da Tegra 3 adı altında sunulması beklenen yeni platformuyla bir başka ilke daha imza atarak dört çekirdekli ilk ARM paltformunu tanıtmıştı.
Artan rekabet koşulları çerçevesinde yeni mobil uygulamalara, daha güçlü çoklu uygulama yeteneklerine, daha yüksek oyun performansına ve daha hızlı internet deneyimi ile tek ve çift çekirdekli ARM çözümlerine kıyasla evet yalış okumadınız tek ve çift çekirdekli platformlara kıyasla daha uzun pil ömrüne imza atabilmek adına geliştirilen dört çekirdekli Kal-El platformu için Nvidia, merak edilen bazı öndetaylara açıklık getiren Kal-El dökümanları yayınladı. Yazımızın ilerleyen bölümlerinde Kal-El'in teknik özelliklerine daha yakından bakacağız ve performans değerlerini inceleyeceğiz.
Nvidia hemen her açıklamasında, 40nm üretim teknolojisiyle hazırladığı çift çekirdekli Tegra 2 platformuna kıyasla, aynı üretim teknolojisini kullanan Kal-El platformunun hem daha hızlı olacağını hem de daha az güç tüketeceğini ve bu sayede cihazların pil süresine olumlu katkı yapacağını ifade ediyor. Ancak bu noktada çekirdek sayısı ve grafik işlem birimindeki işlem birimleri iki kat artan Kal-El yongada sistem platformunun aynı üretim teknolojisinde enerji verimliliğini nasıl arttıracağı büyük merak konusu idi.
Yayınlanan yeni dökümanlara göre Nvidia'nın en büyük kozu vSMP (Variable Symmetric Multiprocessing) yani Değişken Simetrik Çokluişlem Teknolojisi olacak. Kal-El platformunun tasarım anlamındaki asıl sürprizi bu noktada ortaya çıkıyor ve platformun aslında dört değil beş çekirdekli olduğu anlaşılıyor. Ortak çekirdek olarak kullanılan ve bir nevi "gizli joker" görevi üstlenecek olan beşinci çekirdek üretim teknolojisi anlamında bazı farklılıklar içerirken, enerji verimliliğinin düşürülmesinde de en büyük rolü üstleniyor.
Nvidia'nın tasarım yani ortak çekirdek anlayışı aslında pek yeni sayılmaz, Texas Instruments da temel görevler için ortak çekirdek tasarımı uygulayan firmalardan biri ancak daha önceki tasarımlardan ortak çekirdek, ana çekirdeklerden farklı olarak daha basit mimari tasarımları örneğin Cortex-M3'ü baz alıyordu fakat Nvidia'nın en büyük yeniliklerinden biri tüm çekirdeklerin Cortex-A9 tasarımını temel alması.
Kal-El platformu için yayınlanan yeni dökümanların detaylarına inmeden önce platformu daha genel hatları ile bir kez daha hatırlamakta fayda var. Beş çekirdekli tasarıma sahip olan Kal-El'de, 1MB büyüklüğünde Seviye 2 bellek kullanılıyor. 12 adet paralel işlem birimine sahip yeni nesil GeForce ULV grafik yongasının eşlik ettiği platformda, mimari bazda yapılan güncellemeler sayesinde, Tegra 2 ile kıyaslandığında performansın 3 kat arttırıldığı ifade ediliyor.
Bellek tarafında ise ciddi bir güncelleme bulunmuyor ve aynı Tegra 2 platformunda olduğu gibi Kal-El de tek kanal 32-bit LPDDR2 bellek kontrolcüsü ile geliyor ancak bu noktada hız tarafında bir güncelleme olduğunu ve Kal-El ile 800MHz hızındaki belleklerin daha efektif kullanılacağı ifade ediliyor. Açıkçası bellek kontrolcüsüyle ilgili endüstride bazı çekinceler olduğunu da belirtmek gerekiyor zira Texas Instruments çift çekirdekli mevcut OMAP4 çözümlerinde bile çift kanal bellek kontrolcüsü kullanırken, Nvidia'nın dört çekirdekli tasarımında da tek kanal kontrolcü ile devam etmesinin performans ne derece etki edeceği merak konusu. Ancak Nvidia tarafından yapılan açıklamalara göre tek kanal bellek kontrolcüsünün zaten doldurulamadığı ve çift kanal kontrolcünün katkı yapmanın ötesinde fazladan güç tüketimine neden olduğunu yönünde.
Nidia'nın haklı olup olmadığını Kal-El tabanlı cihazlar ve dört çekirdek destekli uygulamaların sayısı arttıkça daha net anlayacağız. 80mm^2 civarındaki zar alanı ile Kal-El, Tegra 2'ye kıyasla %60 daha büyük ancak Apple iPad 2'de kullanılan ve yakın zamanda iPhone 4S ve/veya iPhone 5'te de kullanılması beklenen çift çekirdekli Cortex-A9 tasarımına sahip A5 işlemcisinden ise %30 daha küçük. Bu noktada Nvidia'nın üretim teknolojilerindeki uzmanlığını konuşturduğunu söylemek mümkün zira bilindiği üzere şirketin, Tayvan merkezli hacimli döküm firması ile TSMC ile köklü bağları bulunuyor ve üretim sürecinde çok yakın çalışıyorlar.
Performansa etki eden en önemli parametrelerden biri de hiç şüphe yok ki saat hızları. Nvidia'nın daha önce yayınladığı dökümanlara göre Kal-El platformu için 1.5GHz ve üzeri son derece mümkün ancak büyük bir ihtimalle 1.5GHz üzeri hızları önümüzdeki yılın ilerleyen dönemlerinde çıkması beklenen Kal-El+ kod adlı platform ile göreceğiz ki bu platform Kal-El'in 28nm üretim teknolojisine uyarlanmış ve çeşitli açılardan geliştirmeler içeren versiyonu olacak gibi görünüyor. Ancak her halukarda Kal-El piyasaya Tegra 2'den daha yüksek saat hızları ile çıkacak. Şu an için Tegra 2 3D adı altında dileyen üreticiler 1.2GHz hızında Tegra 2 yongada sistem platformu sağlayan Nvidia, birinci etap Kal-El çözümlerinde saat hızını 1.3GHz-1.4GHz seviyesinde tutabilir ya da numerik verilerin kullanıcıların satın alma kararlarına yaptığı etkiyi göz önüne alarak en azından tablet versiyonunda Qualcomm'un 1.5GHz hızındaki çift çekirdekli Snapdragon işlemcilerine karşı aynı hızda görev yapan dört çekirdekli yapı sunma yoluna gidebilir.
Saat hızlarına etki edecek bir diğer faktör ise Intel'in Turbo Boost ya da AMD'nin Turbo Core teknolojilerine benzer dinamik frekans ayarlama sistemi gösterilebilir. Güç anahtarlamasına sahip çekirdek tasarımına bağlı olarak Kal-El platformunda yük ve ihtiyaç durumuna göre örneğin tüm çekirdekler aktif iken 1.3GHz olan çalışma frekansınn sadece iki çekirdeğin aktif olduğu durumlarda 1.5GHz ya da üstü seviyelere otomatik olarak çıkartılması da beklenebilir ancak bu noktada Nvidia'nın henüz nihai saat hızlarını açıklamadığını da belirtelim.
Yazımızın üst kısımlarında da belirttiğimiz gibi Kal-El platformunun tasarım anlamındaki en büyük sürprizi hiç şüphe yok ki beşinci çekirdeğe sahip olması. Ana rolü üstlenen dört çekirdekte TSMC'nin genel amaçlı 40nm üretim teknolojisini kullanan Nvidia, beşinci çekirdekte ise TSMC'nin düşük güçlü 40nm üretim teknolojisini tercih etmiş. Aslına bakılırsa fabrikasyon sürecindeki benzer kombinasyon Tegra 2 platformunda da karşımıza çıkmıştı. Genel amaçlı üretim teknolojisi Cortex-A9 tabanlı çekirdeklerde, düşük güçlü üretim teknolojisi ise GPU ve diğer yapıtaşlarında kullanılmıştı.
Düşük güçlü üretim teknolojisi adından da anlaşılabileceği üzere akım kaçaklarını en aza indiriyor ve genel amaçlı üretim teknolojisine kıyasla güç tüketimini daha da aşağılara çekiyor fakat diğer taraftan yüksek saat hızlarını çıkılmasına engel teşkil ediyor. Dolayısıyla bu teknolojiyi kullanan beşinci çekirdek diğer dört çekirdek ile aynı hızda görev yapmayacak. Gelen bilgilere göre bu çekirdek için belirlenen en yüksek çalışma frekansı 500MHz seviyesinde olacak.
Çalışma frekansı nedeniyle çok yüksek performans sunması beklenmeyen bu çekirdek daha çok arkaplandaki güncellemelerden sorumlu olacak son derece düşük güç tüketiminde sosyal medya güncellemeleri, email eşlemeleri, ses ve video uygulamalarının çalıştırılmasından sorumlu olacak, daha yüksek performans gerektiğinde ise asıl çekirdekler devreye girecek. İlginç olan detay ise Android işletim sisteminin beşinci çekirdeğin farkında olmaması ve işletim sisteminin 4+1 çekirdek tasarımını yeniden düzenlemeye ihtiyaç duymaması.
Nvidia burada sistem işler haldeyken ekleme çıkarma yaklaşımını esas alıyor ve CPU yönetim kodu, spesifik koşulları belirleyerek sadece ortak çekirdeğin devreye girip girmemesi gerektiğini söyleyebiliyor yani Nvidia'nın işletim sistemine tam bağımlı olmadan daha donanımsal bir yönetim şeklini uygulamaya koyduğu söylenebilir. Eğer yük durumu artarsa yönetim kodu ortak çekirdeği uyku moduna alarak genel amaçlı üretim teknolojisine sahip ilk çekirdeği devreye sokuyor daha sonra yük durumunun gidişatına göre diğer çekirdekleri de devreye alabiliyor ya da yük durumu azalmaya başladığında çekirdekleri kapatabiliyor. Nvidia'dan yapılan açıklamaya göre ortak çekirdek ve ana çekirdekler arasındaki geçiş 2ms'nin altında bir sürede gerçekleşebiliyor. Bu tasarım anlayışının günün sonundaki en büyük katkısı ise güç tüketiminde oluyor ve Tegra 2 ile kıyaslandığında MP3 oynatımında %14, HD video oynatmında %61 ve oyunlarda %31'e varan güç tüketim tasarrufu sağlanabiliyor.
Mobil Cihazlarda Dört Çekirdekli İşlemci Kullanımının Avantajları
Çok çekirdekli işlemciler uzun süredir teknoloji dünyasının önemli bir parçası durumunda. Sunucu odaklı işlemcilerle başlayan dönüşüm, bugün masaüstü sistemler için 8 çekirdekli işlemcileri konuşuyor olmamıza kadar ulaşmış durumda. Mobil cihazlara baktığımızda ise çok çekirdekli dönüşümün daha geç başladığını ancak çok hızlı yol alındığını görüyoruz.
Nvidia'nın Tegra 2 platformuyla çift çekirdekli işlemci döneminin başladığı mobil cihazlarda, yine bir Nvidia çözümü olan Kal-El platformuyla dört çekirdekli işlemci döneminin de önümüzdeki haftalarda başladığına tanık olacağız. Çok çekirdekli işlemci tasarımlarının en büyük avantajı çekirdeklerin dinamik olarak kontrol edilebilmesi ve daha düşük saat hızlarında daha fazla iş yükünün tamamlanabilmesine olanak tanıması.
Yüksek performanslı grafik işlem birimleriyle çok çekirdekli (CUDA çekirdekleri, paralel işelm birimleri) silikon tasarımında sektörün en deneyimli isimlerinden biri olan Nvidia, çift çekirdekli Tegra 2 platformundan sonra dört çekirdekli Kal-El ile rekabet gücünü arttırarak ultra-mobil arenada akıllı cihazlar için yeni bir dönemin kapısını aralamayı hedefliyor.
Simetrik Çokluişlem Mimarisini temel alan Kal-El platformunun mobil cihazlardaki faydaları için Nvidia'nın altını çizdiği başlıklar şöyle;
1- Düşük güç tüketimi, daha yüksek performans/watt başarımı
2- İnternet sitelerinin daha hızlı yüklenmesi
3- İhtiyaç duyulan uygulamalar için daha yüksek performans
4- Daha hızlı çoklu uygulama çalıştırma
5- Daha yüksek kalitede oyun deneyimi
Şimdi bu başlıklara daha yakından bakalım;
Düşük güç tüketimi, daha yüksek performans/watt başarımı
Çok çekirdekli işlemci tasarımları için genelde yanlış anlaşılan bir kanı var. Daha fazla çekirdeğin daha fazla güç tüketeceği düşünülür ancak işin gerçeği pek te öyle değil. Mikroişlemci tasarımında kullanılan yeni teknolojiler ve fabrikasyon sürecindeki ilerlemeler sayesinde tek ve çift çekirdekli tasarımlara kıyasla enerji verimliliği daha yüksek dört çekirdekli işlemciler sağlanabildiğini görüyoruz.
Nvidia'nın uyguladığı yöntem ise detaylarını yukarıda verdiğimiz Değişken Simetrik Çokluişlem Teknolojisi. Kal-El platformunu, hem Tegra 2 hem de çift çekirdekli diğer platformlara kıyasla daha verimli hale getiren bu teknoloji, iş yükünü aktif çekirdekler arasında paylaştırabildiği için daha düşük çalışma frekanslarında daha hızlı sonuç elde edebiliyorlar. Tek ve çift çekirdekli işlemcilerde ise, bu çekirdeklerin daha yüksek hızlarda çalışması gerekiyor ki bu da güç tüketimi için tetikleyici bir unsur oluyor.
İnternet sitelerinin daha hızlı yüklenmesi
Donanımlar ne kadar gelişirse, yazılımlar ne kadar verimli hale gelirse gelsin, pek çoğumuz için birincil öncelik sunulan kullanım deneyimi olacak gibi görünüyor ki Apple'ın kısa sürede elde ettiği büyük başarının arkasındaki pritimif faktörlerden biri de bu olsa gerek. Genel kullanım alışkanlıklarını masaya yatırdığımızda ise akıllı cihazların tüketim amacıyla ağırlıklı olarak internet ve çoklu ortam için kullanıldığını görüyoruz.
Değişen dünya koşulları ve modern iş yaşamının gereksinimleri doğrultusunda hayatımızın vazgeçilmezleri arasına giren internet için cihazların sunduğu performans kritik öneme sahip. Dört çekirdekli Kal-El platformuyla Nvidia, internet sitelerinin daha hızlı yükleneceğini ve genel deneyiminin ciddi oranda arttırılacağını ve masaüstü bilgisayar seviyesinde deneyim sunulacağını ifade ediyor. Kulağa hoş geliyor ancak bu nasıl gerçekleştirilecek ?
Bilindiği üzere Google Chrome ve Mozilla Firefox gibi tarayıcıların güncel sürümleri çoklu izlek desteği sunuyor hatta GPU tabanlı hızlandırmadan da yararlanabiliyor. Hatta Chrome internet tarayıcısında açılan her sekmenin ayrı bir işlem olduğunu ve her işlemin de kendi izlek setlerini yönettiğini görüyoruz. Aynı zamanda yüksek oranda paralelleştirilebilen tüm bu işlem ve izlekler, çok çekirdekli yongada sistem platformlarının daha yüksek internet deneyimi sunabilmesi için gerekli olan zemini hazırlıyor diyebiliriz.
Dört çekirdekli işlemciler ile yapılan ölçümlerde, sekmeli tarayıcı kullanımında iş yükünün dağılımı ve CPU kullanımının çekirdeklere dağılımındaki efektif yapı dikkatlerden kaçmıyor. Ciddi oranda işlemci gücü gerektiren sekmeli tarayıcı kullanımında dört çekirdekli işlemciler ciddi oranda performans sağlamayı başarıyor. Dört çekirdekli platformlarda işletim sistemi, çoklu internet scriptlerini tüm çekirdeklere dağıtarak örneğin JavaScript yüklü internet sitelerinin daha hızlı bir şekilde açılmasıı sağlayabiliyor. Hatta JavaScript ölçümü yapan Moonbat uygulamasına göre dört çekirdekli işlemci, çift çekirdekli işlemci ile kıyaslandığında %50 oranında daha yüksek performans sergileyebiliyor.
İhtiyaç duyulan uygulamalar için daha yüksek performans
ARM Cortex-A8 tasarımını temel alan tek çekirdekli işlemcilere göre fotoğraf düzenleme, video dönüştürme ve oyun gibi uygulamalarda daha yüksek performans sunan Tegra 2 platformundan sonra Nvidia, Kal-El ile çıtayı yükseltiyor.
Nvidia'ya göre
- Yüksek kalitede video düzenleme
- Görüntü işleme
- Ses/Video dönüştürme
- Fizik simülasyonları
- Çok sayıda üretim uygulaması
- Lokasyon tabanlı bilgiişlem formları
- Yüz tanımlama
- 3D Stereo oyunlar ve uygulamalar
- Virüs taramaları
- Dosya sıkıştırma
Çoklu ortam odaklı performans ölçümlerinde kullanılan Coremark uygulamasına göre Kal-El, çift çekirdekli mobil uygulama işlemcileri ile kıyaslandığında iki kat, tek çekirdekli mobil uygulama işlemcileriyle kıyaslandığında ise dört kat daha yüksek performans sergilemekte. Görüntü işleme, ses/video dönüştürme ve dosya sıkıştırma gibi yüksek oranda parallelik gerektiren uygulamalarda simetrik çokluişlem teknolojisinin büyük önem taşıdığını ifade eden Nvidia, örnek birden fazla kameraya yer verilen mobil cihazlarla birlikte kullanıcıların fotoğraf işleme performansına her zamankinden daha fazla ihtiyaç duymasını gösteriyor.
Görüntüleme tarafında en popüler Android uygulamalarından biri olan Photaf 3D Android uygulaması ile kullanıcılar üç boyutlu, alan derinliği olan panaramik fotoğraflar kaydedebiliyorlar. Nvidia'nın bu uygulama ile gerçekleştirdiği ölçümlere göre dört çekirdekli Kal-El platformu, çift çekirdekli Tegra 2 ile kıyaslandığında iki kat daha yüksek performans veriyor. Medya işlemleri gibi CPU ağırlıklı görevlerdeki performansı ölçümleyen Linpack uygulamasıyla yapılan testlere göre 309MFLOP ile Kal-El, Tegra 2'den %60 daha hızlı olmayı başarıyor. Öte taraftan dört çekirdekli optimizasyon içeren uygulamaların çıkmasıyla birlikte bu farkın daha da artmasının kuvvetle muhtemel olduğunu da not düşelim.
Daha hızlı çoklu uygulama çalıştırma
Dört çekirdekli Kal-El platformunun en güçlü olduğu noktalardan biri de çoklu uygulama çalıştırma performansı. Akıllı cihazlarda zayıf tepkinin en önemli nedenlerinden biri olarak, işlemcinin o an tam yük altında çalışması ve bellek bant genişliğinde bir başka uygulama için yeterli alanın kalmaması gösterilebilir. Diğer taraftan aynı masaüstü sistemlerde olduğu gibi optimize edilmemiş sürücüler de benzer sorunlara neden olabiliyor. Mobil cihazlarda uygulamalar genellikle eş zamanlı olarak görev yapıyor.
Örneğin bir taraftan müzik dinlerken diğer taraftan internette gezebiliyor, emaillerimizi çekebiliyor ve sosyal medya güncellemelerini takip edebiliyoruz. İşte tüm bu uygulamaların eş zamanlı olarak çalıştığı durumlarda tek ve çfit çekirdekli cihazlarda performans iyiden iyiye düşerken,işlemci tüm yükün altından kalkabilmek adına en yüksek frekans ve en yüksek çalışma gerilim seviyesine çıkıyor ve bu durum aynı zamanda pilin de daha çabuk tükenmesine neden oluyor. Dört çekirdekli işlemcinin kullanıldığı durumlarda ise durum değişiyor ve işletim sistemi dinamik olarak iş yükünü var olan yük durumuna göre uygun olan çekirdeklere yönlendirebiliyor. Örneğin iki çekirdek hali hazırda yük altındayken, yeni görevler beklemede olan diğer iki çekirdeğe kanalize ediliyor ve bu sayede performans beklentisinin karşılıksız kalmasının önüne geçilmiş oluyor.
Daha yüksek kalitede oyun deneyimi
Çok çekirdekli işlemciye sahip bilgisayar, konsollar ve bu yönde optimizasyonlar içeren s Unreal 3.0, Id Tech 5 ve Frostbite gibi farklı oyun motorları... Nvidia dört çekirdekli Kal-El platformunun akıllı telefon ve tabletlerde benzersiz oyun deneyimi sunacağını ifade ediyor ki bu iddianın temel dayanığı olarak Tegra 2'ye kıyasla fazladan iki işlemci çekirdeği ve paralel işlemci birimlerinin sayısı iki kat arttırılarak güncellenen yeni GeForce GPU'su gösterilebilir.
Nvidia tarafından yayınlanan test sonuçlarına göre Kal-El yerini alacağı Tegra 2 ile kıyaslandığında Glowball teknoloji demosunda 22 kare, Lost Planet 2'de 17 kare ve Da Vinci'de de 17 kare daha hızlı olmayı başarıyor. Açıkçası testlerin hangi koşullarda yapıldığı bilinmiyor ancak tahminler, Android Honeycomb 3.2 üzerinde ve muhtemelen 1280 x 800 piksel çözünürlüklü cihazlarda gerçekleştirildiği yönünde. Sonuçlardan da anlaşılabileceği üzere Nvidia, Kal-El ile birlikte Tegra 2'ye göre 2-3 kat daha yüksek performans vaad ediyor.
Sonuç
Nvidia, Değişken Simetrik Çokluişlem Teknolojisi ile bir yandan performansı arttırırken diğer taraftan güç tüketiminin düşürülmesini sağlayan komplik bir çözüm yaratmış durumda. Hemen her alanda en az 2-3 kat daha yüksek performans vaad eden Kal-El platformu, endüstrinin dört çekirdekli ilk ARM çözümü olarak önümüzdeki haftalarda çeşitli tablet bilgisayar modelleriyle birlikte raflardaki yerini almaya başlayacak.
Eğer iddialar doğru ise Ekim sonu gibi çıkması beklenen Android Ice Cream Sandwich için Google, referans platform olarak Texas Instruments ile yola çıkacak ancak Nvidia dışındaki diğer platform üreticilerinin 2012 öncesinde dört çekirdekli platform sunamayacak olmaları göz önüne alındığı takdirde yoğun rekabet yaşanan cihaz pazarında üreticilerin hızlı bir şekilde Nvidia Kal-El'e adapte olması da beklenebilir. Nvidia'dan yapılan açıklamalara göre Kal-El tabanlı ilk cihazlar yıl sona ermeden önce pazara giriş yapmış olacak ve büyük bir ihtimalle ilk isimler yeni nesil tablet bilgisayarlarıyla Samsung, Asus ve Motorola olacak.
Bu haberi, mobil uygulamamızı kullanarak indirip,istediğiniz zaman (çevrim dışı bile) okuyabilirsiniz:
1 Kişi Okuyor (0 Üye, 1 Misafir) 1 Masaüstü
GENEL İSTATİSTİKLER
12133 kez okundu.
19 kişi, toplam 23 yorum yazdı.
HABERİN ETİKETLERİ
teknik özellik, pil ve