Alzheimer araştırmaları için yeni fare modelleri üretiliyor

MODEL-AD projesi
İnsan hücreleri içeren fare modelleri
Yorumlar

University of California kurumundan bir grup araştırmacı insan beyninde bulunan immün sisteme ait hücreleri kullanarak genetiği değiştirilmiş fare elde etti. Yeni üretilen fare ile bilim insanları, Alzheimer hastalığına sahip olan bireylerin beyin hücrelerinin toksik proteinlere nasıl tepki verdiğini, ve nörodejeneratif hastalıkların ilerleme sürecini gözlemleme fırsatı yakaladı.

Alzheimer araştırmaları için yeni fare modelleri üretiliyor

Alzheimer ve demans durumlarının klinik olarak incelenmesi ve deneyler yapılması oldukça zor çünkü bu hastalıkların tedavilerinin denenebileceği etkin hayvan modelleri bulunmuyor. Son yıllar içerisinde yüzlerce ilaç testi hayvanlar üzerinde yapılmış ve hayvanlarda yapılan testler başarılı sonuçlar vermesine rağmen, ilaçlar insanlar üzerinde klinik deneyler ile uygulandığı zaman ne yazık ki sonuçlar beklendiği gibi olmamış, ilaç tedavileri başarısız olmuştu.

MODEL-AD projesi

Denek ve deney modelleri sorununu gidermek amacıyla 2016 yılında MODEL-AD (Model Organism Development and Evaluation for Late-onset AD) adlı proje hayata geçirilmeye başlandı. Projenin temel amacını Alzheimer hastalığının araştırılıp incelenebileceği, 40 adet deney faresinin üretilmesi oluşturuyordu.

Araştırmacılar, MODEL-AD projesinden tamamıyla ayrı bir proje ile, transgenik fare modelleri üretmeyi başardı. Üretilen fareler; insanlarda hayati öneme sahip olan ve insan beyninde bulunan mikroglia adlı immün sistem hücrelerini içeren ilk fare modeli olma özelliği taşıyor. Bazı araştırmacılar, Alzheimer ile ilişkili nörodejenerasyonlarda, disfonksiyona uğramış mikrogliaların major role sahip olduğunu düşünüyor.

Yapılan deneyler ile; Alzheimer hastalığının son aşamasında, disfonksiyonel mikroglia sayısının arttığı da kanıtlanmış durumda.

İnsan hücreleri içeren fare modelleri

Fareler, insanlardan alının pluripotent kök hücrelerden oluşturulan mikrogliaların, genetiği değiştirilmiş farelere implante edilmesiyle üretiliyor. Araştırmacılar fareler üretildikten birkaç ay sonra farelerin beyinlerini incelediklerinde, insana ait mikrogliaların, toplam mikrogliaların %80'ini oluşturduğu gözlemledi. Daha sonra insanların beyinlerinde bulunan toksik proteinler hayvanlara nakledildi ve farelerdeki mikrogliaların aynı insanlardaki mikroglialar gibi tepki verildiği gözlemlendi.

Bilim insanları elde ettikleri fare modelleri sayesinde Alzheimer hastalığını çok daha rahat bir şekilde inceleyebilecek ve ilaç tedavi denemelerini çok daha etkin bir biçimde uygulayabilecek gibi görünüyor.

Araştırma Neuron dergisinde yayımlandı.