İnce Satırlar
Liste Modu
Döşeme Modu
Sade Döşeme Modu
Blog Modu
Teknoloji tüketiminin oluşturduğu çevre problemlerine yönelik olarak başladığımız yazı dizimizin Çin konulu ikinci bölümü ile karşınızdayız (İlk bölüm). Nadir bulunan element ayrıştırması konusunda dünya lideri olan Çin bunun bedelini ise halk nezdinde ödüyor.
Sözkonusu şehir Baotou. İç Moğolistan özerk bölgesinin en büyük sanayi kenti olan Baotou'nun kaderini değiştiren ise neredeyse şehir kadar büyük Baogang Çelik ve Nadir Toprak Elementleri tesisi.
Çin'in 1980'li yılların başında nadir element ayrıştırmasında başrol oynamaya başlamasıyla Baotou nüfusu 97 binden kısa sürede 2.5 milyona çıkmış. 21. yüzyılda bir nevi altına hücum macerasının yaşandığı kent komünizmden kapitalizme geçişin arasında sıkışmış bir nevi sınır şehrini andırıyor.
Mao heykellerinin çevresinde kendisine yer bulan pek çok Amerikan malına ait reklamların yanında gece nadir elementler ile boyanmış camların olduğu sokaklar sayesinde şehir bir Tron sahnesine dönüşüyor. Arka sokaklarda ise tesislerde tüm gününü geçirerek kalan vaktini barlarda harcayan sayısız insanın sızmış görüntüsü mevcut.
Baogang Çelik ve Nadir Toprak Elementleri tesisi şehirle o kadar içiçe geçmişki nerede başlayıp nerede bittiğini anlamak mümkün değil. Onlarca devasa boru yerden çıkarak yol ve kaldırımlardan geçtikten sonra hedefine varıyor. Zaman zaman yolların üzerinde bir köprü gibi yerleştirilmiş boruları görmek de mümkün. Bu boruların içerisinden geçen akıntının gürültüsü de işin cabası.
Ayrıca kömür ve nakliye kamyonları için özellikle geniş tutulmuş yollarda küçük araçların kendisine dikkat etmesi gerekiyor. Kamyonlardan dökülen kömür tozları yağmur ile birlikte simsiyah bir akıntı haline geliyor ve tüm yolları kaplıyor. Şehirde yeni evler ve apartmanlar yapılıyor olsa da tesisin enerjisini sağlayan kömür santralleri hemen dibinde ve havadaki ağır kükürt kokusu yeni yapılara da anında siniyor.
Şehirde ayrıca tesise gerekli malzemeleri taşıyan tren yolu hattı da büyük önem taşıyor. Neredeyse hiç boş kalmayan raylarda sürekli tesise malzeme taşınıyor. Zaman zaman kimyasalların dumanlarını ata ata kenar mahallelerden geçen yük vagonlarına rastlanıyor.
Şehre ayrıştırılmak için gelen nadir bulunan elementler 120km ötedeki Gobi Çölü'nde yer alan bir madenden çıkarılıyor. Daha sonra kamyonlarla veya yük trenleri ile Baogang tesisine getiriliyor.
Ucu bucağı görünmeyen Baogang Çelik ve Nadir Toprak Elementleri tesisinde yüzlerce soğutma kulesi ve alev bacaları gökyüzünü kaplamış durumda. Tesislerde ağırlıklı olarak seryum ve neodim elementleri işleniyor. Tesisin güç kaynağı olan kömürü sağlamak için de şehir çevresinde pek çok kömür madeni mevcut.
Tesisin önemi o kadar büyük ki üretim durduğu zaman global fiyatların fırlaması sözkonusu. Son bir iki aydır tesiste bakım adı altında üretimin durdurulduğu da gelen haberler arasında. Tesisi ziyaret edenlerin bakım denmesine rağmen herhangi bir bakım veya servis görevlisine rastlamaması şüpheleri artırıyor ve tesis görevlileri de bu konuda son derece ketum.
Nadir elementleri ayrıştırmanın zehirli süreçlerden geçtiğini aktarmıştık. Peki ayrıştırma esnasında kullanılan tonlarca zehirli kimyasal nereye gidiyor? İşte bu sorunun cevabı karşımıza dünyanın en zehirli bölgelerinden birisini çıkarıyor.
Bir zamanlar verimli tarlaları besleyen yakındaki bir nehrin önüne set çeken tesis burayı yapay bir göl haline getirmiş ve ortaya çıkan ne kadar zehirli atık varsa bu göle boşaltmaya başlamış. Sonuç? Yok olan verimli araziler ve ortaya çıkan zehirli göl.
Yerel yönetim Baogang tesislerini genişletebilmek adına civar köylerdeki vatandaşları şehrin farklı kesimlerindeki kırsal arazilere yerleştirmiş. Tabi köylülerin el emeği göz nuru tarlaları da Baogang arazisine katılmış.
Zehirli atık gölü şehrin yaklaşık 20 dakika uzaklığında yer alıyor ve onlarca boru ile kimyasal atıklar taşınarak bu göle boşaltılıyor. Bu boruların pek çoğu ise şehir merkezinden geçiyor. Göl o kadar zehirli hale gelmişki yapılan testlerde normalden üç kat fazla radyasyona rastlanmış. Göle Baogang dışında ayrıştırma yapan diğer küçük tesisler de atık sularını bırakıyor ve yılda 10 milyon ton atık su bu göle boşaltılıyor.
Gölü bizzat ziyaret edenler ve Google Haritalar üzerinden inceleme şansı bulanlar etrafın adeta bir uzaylı bölgesinden çıkmış gibi olduğunu belirtiyor. Çevresinde hiçbir yaşam belirtisinin olmadığı gölün görüntüsü ve içeriği bir yana yakına geldiğinizde boğazınızı tahriş edecek seviyede kötü bir kükürt kokusu yayıyor.
Normalde askeri unsurlarla kontrol edilen gölün şu sıralar tamamen terkedilmiş olduğu ifade ediliyor. Zaten tesisin de son aylarda bakım adı altında tamamen boşaltıldığı ve üretimin durduğunu belirtmiştik. Atık gölünde bazı ziyaretçiler radyoaktif killeri toplayarak seramik vazolar imal ettiklerini ve elektronik tüketimin çevreye verdiği zararı göstermek açısından sergilediklerini belirtiyor.
Gelecekte bu zehirli gölün şehre ne kadar zarar vereceğini bilmek zor. Zira göl sürekli genişliyor ve zehirli atıkları ortadan kaldıracak bir sistem de mevcut değil. Bu da daha fazla doğal hayatın ve verimli arazilerin bu gölün sınırları içerisine girmesine sebebiyet veriyor. Ancak her halükarda olan insanlara ve elbette yeni nesillere oluyor.
Ancak yukarıda da belirttiğimiz üzere Batılı ülkelerin daha çevreci ayrıştırma tesisleri kurmaya başlaması, Baogang'daki işlenmiş elementlere olan ilgiyi azaltmaya başladı. Geçen yıldan bu yana tesiste işten çıkarmaların yaşandığı rapor ediliyor. Bu hızla devam ederse Baogang'ın önemini yitireceği konuşuluyor.
Elbette gölün insan eliyle bu hale getirilmesi ayrı bir korkutucu gerçek. Ayrıca yıllardır yeşil enerji adı altında kullanıma sunulan ürünlerin de bu gölün kirlenmesine katkıda bulunması kafalarda soru işareti uyandırıyor. Demek ki çevreci teknolojiler aslında söylendiği kadar çevreyi koruyamıyor.
Bu tür manzaralara dünyanın her yerinde rastlamak elbette mümkün değil. Gelişmiş ülkeler çeşitli kanuni düzenlemelerle çevreyi koruma adına sert tedbirler alıyor ve vatandaşına yeşil bir çevre sunmaya çalışıyor. Ancak bu kez de gelişmiş ülkelerdeki üreticiler katı tedbirlerin olmadığı Çin gibi az gelişmiş ülkelere yöneliyor ve dolaylı olarak çevreyi yine kirletmiş oluyor. Yani aslında arka planda çevre bir şekilde kirletilmiş oluyor. Bu ne yaman çelişki anne dercesine konu kısır bir döngüye giriyor. Yine de az önce belirttiğimiz gibi ülkelerin daha çevreci ayrıştırma tesislerine yönelmesi belki gelecekte birşeyleri değiştirebilir.
İç Moğolistan'daki bu tablo birebir Avrupa veya ABD'deki vatandaşı etkileyecek değil. En büyük zarar şehir halkına ve bölge halkına veriliyor. Ancak buradaki halk da ses çıkarmadığı ve hükümet tarafından es geçildiği için bu felaket tablosu gündeme gelmiyor veya tepki görmüyor. Yapılan röportajlar bölge halkının çevre kirliliğinin ne boyutta olduğunu bilmediğini gözler önüne seriyor ve bölge halkının tek bir amacı var : akşam evine ekmek götürebilmek.
Yazı dizimizin sonraki bölümünde yine bir Çin kenti ile karşınızda olacağız. Sağlıcakla kalın...
Bu haberi, mobil uygulamamızı kullanarak indirip,istediğiniz zaman (çevrim dışı bile) okuyabilirsiniz:
1 Kişi Okuyor (0 Üye, 1 Misafir) 1 Masaüstü
GENEL İSTATİSTİKLER
5273 kez okundu.
17 kişi, toplam 17 yorum yazdı.
HABERİN ETİKETLERİ
china