Covid-19'a yakalanmaktan korkan insanlar daha yargılayıcı!

Tam Boyutta Gör

Ahlaki yargıları nasıl vardığımızı inceleyen araştırmacılar, COVID-19'a yakalanma konusunda daha fazla endişe duyan insanların yanlış yaptıkları her ne olursa olsun, başkalarının yanlışlarını daha fazla onaylamadıklarını saptadı. Araştırmacılar bulgularının ahlakımızın, sağlık ve güvenlik endişelerinin beraber çeşitli duygu ve sezgilerle şekillendiğinin kanıtı olduğunu söylüyorlar. Bu davranış sarmalı aslında bize yargılarımızın tamamen rasyonel olmadığını söylüyor.

Evrimsel Psikoloji dergisinde dün yayınlanan bir çalışma, pandeminin kendisiyle ilgili davranışlara (örneğin sosyal mesafeye) odaklanmadı ancak çok çeşitli ahlaki ihlalleri değerlendirdi. 2020 mart ve mayıs ayları arasında ABD'deki 900'den fazla katılımcıya bir dizi senaryo sunuldu ve bunları "hiç de yanlış değil" ile "son derece yanlış" arasında bir ölçekte derecelendirmeleri istendi. Bu ölçekler araştırmacıların katılımcıların yanıtlarını beş temel ahlaki ilke üzerinden ölçmelerini sağladı: Zarar, adalet, grup içi sadakat, otoriteye saygı ve saflık.

Örnek senaryolar arasında sadakat senaryosu mesela şöyledir: "Aile şirketini terk eden bir adamın baş rakibinde işe girmek için ayrıldığını görüyorsunuz" veya adalet senaryosundan biri şöyledir: "Birinin bir kazanın üstünü örtmek için yetkililere rüşvet verdiğini görüyorsunuz". 

Bu senaryolara verilen cevaplarda COVID-19'a yakalanma konusunda daha fazla endişe duyan insanlar, daha az endişe duyanlara göre çok daha yargılayıcı ve katı bir tutum sergiliyorlar. Raporun kıdemli yazarı Cambridge Üniversitesi Psikoloji Bölümü'nden Profesör Simone Schnall, "Salgın sırasında hastalanmaktan endişe etmeniz başkalarını daha fazla yargılamak için mantıklı bir neden değildir" dedi. Yargılar üzerindeki bu etkiler, bilinçli farkındalığımızın dışında gerçekleşir. Refahımızın koronavirüs tarafından tehdit edildiğini hissedersek, diğer insanların yanlış yapması nedeniyle de daha fazla tehdit altında hissetmemiz muhtemeldir.

COVID-19 hakkında endişelenmek ile ahlaki kınama arasındaki bağlantı, refahınızın kaybolma riskiyle ilgilidir. Sağlık riskleri konusunda daha bilinçliyseniz, sosyal riskler konusunda da daha bilinçli olabilirsiniz.

Bu haberi, mobil uygulamamızı kullanarak indirip,
istediğiniz zaman (çevrim dışı bile) okuyabilirsiniz: