Otonom robot cerrah ile tıpta yeni bir dönem başlıyor

Metin Akpınar

Teknoloji Editörü

Otonom robot cerrah ile tıpta yeni bir dönem başlıyor — **Johns Hopkins Üniversitesi** araştırmacıları, gerçek zamanlı öğrenip tepki veren ve **tamamen otonom** şekilde ameliyat gerçekleştirebilen **ilk robot cerrahı** geliştirdi. Bu robot, insan cerrahlarla yarışan bir hassasiyet ve beceriyle **domuz** **safra kesesi** alma operasyonunu başarıyla tamamladı.

SRT-H: Cerrahi robot devrimi

SRT-H (Surgical Robot Transformer-Hierarchy) adı verilen robot, operasyon videoları üzerinde kapsamlı bir eğitim aldıktan sonra, mekanik yardıma ihtiyaç duymadan ve sadece sesli komutlarla ameliyatı tek başına gerçekleştirdi. Ameliyat sırasında karşılaştığı zorluklara anında adapte olabilen robot, safra kesesini tam 8 farklı operasyonda başarıyla çıkardı. Testlerdeki domuz organları ve kan damarları, görünüş ve anatomi açısından büyük farklılıklar gösteriyordu. Araştırmacılar, bunun insan ameliyatlarında karşılaşılan çeşitliliği yansıttığını belirtti.

Johns Hopkins Üniversitesi’nden tıbbi robotik uzmanı Azwl Krieger, bu gelişmeyi “bizi belirli cerrahi görevleri yerine getirebilen robotlardan, cerrahi prosedürleri gerçekten anlayan robotlara taşıyor” olarak tanımladı: “Bu, gerçek hasta bakımının karmaşık ve öngörülemez gerçekliğinde çalışabilen, klinik olarak uygulanabilir otonom cerrahi sistemlere bizi önemli ölçüde yaklaştıran kritik bir adım.”

Adapte oluyor ve öğreniyor

Johns Hopkins’in deneyinde robotlar, 17 adımdan oluşan safra kesesi ameliyatını ortalama 5 dakika içinde tamamladı. Operasyon sırasında robotlar, insan müdahalesi olmadan ortalama 6 kez strateji değiştirerek hatalarını düzeltti.

SRT-H, aynı zamanda ChatGPT’yi de çalıştıran makine öğrenimi mimarisine sahip. Bu sayede, cerrahi ekibin sesli komutlarına cevap verip, anında öğrenerek hareketlerini düzeltebiliyor. Dokularda beklenmedik değişiklikler fark ettiğinde bile stratejisini yenileyebiliyor. Yani taklit öğrenmenin ötesinde, gerçek anlamda “anlayarak” ameliyat yapabiliyor.

10 yıl içinde hastanelerde

Şu an SRT-H’nin ameliyat süresi insan cerrahlardan biraz daha uzun olsa da, sonuçları tamamen profesyonellerle kıyaslanabilir düzeyde. Henüz gerçek insan hastalar üzerinde kullanılmaya hazır olmasa da, araştırma ekibi bu teknolojinin önümüzdeki 10 yıl içinde hastanelerde yaygınlaşacağını öngörüyor.

SRT-H’nin önümüzdeki dönemde başka ameliyat türlerinde de eğitilmesi ve tamamen bağımsız hale gelmesi hedefleniyor. Böylece gelecekte, herhangi bir insan müdahalesi olmadan ameliyat yapabilen robotlar kliniklerde görev yapabilecek.