NASA, Ay’ın öteki yüzüne dev radyo teleskop kurmayı planlıyor

Metin Akpınar

Teknoloji Editörü

NASA, Ay’ın öteki yüzüne dev radyo teleskop kurmayı planlıyor — Gelecekte gökyüzünün en karanlık sırları, Dünya’nın gürültüsünden uzakta, Ay’ın öteki yüzünde çözülebilir. **NASA**’nın üzerinde çalıştığı **Ay Krateri Radyo Teleskobu** (LCRT, Lunar Crater Radio Telescope) projesi, insanlık tarihinin en hassas radyo teleskoplarından birini Ay'ın uzak yüzeyine yerleştirerek, evrenin en eski dönemlerine ışık tutmayı hedefliyor.

Yaklaşık 2,6 milyar dolarlık bütçeyle planlanan bu dev proje, Ay yüzeyindeki doğal bir kratere devasa bir tel ağ kurmayı amaçlıyor. Sistem, robotik araçlar tarafından kablolarla kratere gerilecek. Eğer gelişim süreci planlandığı gibi ilerlerse, LCRT, 2030'lu yıllarda faaliyete geçebilir.

Dünya yörüngesindeki uydu sayısının özellikle özel sektör öncülüğündeki Starlink gibi projelerle hızla artması, radyo astronomisi açısından büyük bir tehdit oluşturuyor. Radyo frekansı kirliliği, bilim insanlarının evrenin derinliklerinden gelen zayıf sinyalleri algılamasını giderek zorlaştırıyor. Square Kilometre Array Observatory’den gökbilimci Federico Di Vruno’nun ifadesiyle, bu durum evrene açılan pencereleri kendi elimizle kapatmamız anlamına geliyor.

Parazitlerden uzakta, güvende

Yaklaşık 350 metre çapındaki LCRT, 2020’de NASA tarafından desteklenen bir fikir olarak ortaya çıktı. Bugün proje, Kaliforniya’daki Owens Valley Radyo Gözlemevi’nde inşa edilen prototiple test aşamasına geçmek üzere. Tamamlandığında LCRT, yıkılan Arecibo Teleskobu’ndan büyük, Çin’in dev FAST teleskobundan ise biraz daha küçük olacak.

İlk adımlar atılıyor

Bu yıl içinde ise NASA, Ay’ın uzak yüzüne küçük ölçekli bir radyo teleskop yerleştirerek, bu alandaki gözlemlerin uygulanabilirliğini bir kez daha sınayacak. Eğer bu denemeler başarıyla sonuçlanır ve gerekli bütçeler onaylanırsa, LCRT için süreç daha aydınlık olacak.