Yapay zekanın enerji sorunu küresel bir krizi tetikleyebilir

Metin Akpınar

Teknoloji Editörü

Yapay zekanın enerji sorunu küresel bir krizi tetikleyebilir — Yapay zekanın yükselişi yalnızca teknolojik dönüşümleri değil, **küresel enerji** tüketim dengelerini de kökten değiştiriyor. Joule dergisinde yayımlanan yeni bir analize göre, **yapay zeka** uygulamaları halihazırda dünya genelindeki **veri merkezlerinin** enerji tüketiminin **yüzde 20’sini** oluşturuyor. Ve bu oranın yıl sonuna kadar iki katına çıkabileceği, yani veri merkezlerinin tükettiği toplam elektriğin neredeyse yarısını yapay zekaya ayıracağı tahmin ediliyor.

Kripto madenciliğinden daha kötü

Bu dikkat çekici analiz, Digiconomist adlı çevresel etki odaklı araştırma kuruluşunun kurucusu olan Alex de Vries-Gao imzasını taşıyor. Araştırmaya göre, küresel ölçekte yapay zeka uygulamalarının enerji talebi bu yılın sonuna kadar Bitcoin madenciliğini geride bırakacak.

Vries-Gao, “Bitcoin madencilerinin bugünkü konumlarına gelmek için harcadıkları para, Google, Microsoft ve tüm bu büyük teknoloji şirketlerinin [yapay zekaya] yatırdıkları paraya kıyasla devede kulak. Bu çok daha hızlı bir şekilde tırmanıyor ve çok daha büyük bir tehdit oluşturuyor.” diyor.

Yapay zekanın bu denli enerji yoğun çalışması, teknoloji devlerinin iklim hedeflerini doğrudan tehdit ediyor. Google’ın 2024 Sürdürülebilirlik Raporu’na göre, şirketin sera gazı emisyonları 2019'dan bu yana yüzde -48 oranında arttı. Raporda açıkça yapay zekanın bu artışta belirleyici bir rol oynadığı belirtiliyor.

Veri merkezleri sadece 5 yılda 900 TWh tüketime erişecek

Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) Nisan ayında yayımladığı rapora göre, veri merkezleri 2024 yılında dünya genelinde tüketilen elektriğin yüzde 1,5’ini (yaklaşık 415 teravatsaat) tüketti. Bu rakam, Suudi Arabistan’ın yıllık enerji tüketimine yakın. AI destekli hizmetlerin yaygınlaşmasıyla bu oranın 2030 yılına kadar 900 TWh’yi aşması bekleniyor.

Bu nedenle De Vries-Gao, AI enerji tüketimini anlamak için kullanıcı tarafı yerine donanım üretim zincirini mercek altına almış. Özellikle Tayvan merkezli TSMC'nin — Nvidia, Google ve AMD gibi şirketlere yapay zeka çipleri üreten dünyanın en büyük üreticisi — kapasitesine odaklanmış.

Yapay zeka, 2025’te İsviçre kadar elektrik tüketecek

Yayımlanan tahminlere göre, eğer mevcut üretim seviyeleri korunursa, 2025 yılı içinde yapay zeka yaklaşık 82 TWh elektrik tüketecek. Bu da İsviçre’nin yıllık enerji ihtiyacına denk geliyor. Ancak donanım üretimi iki katına çıkarsa, bu tüketim düzeyinin de aynı oranda artabileceği ve yıl sonunda veri merkezi enerji talebinin yüzde 50’sine ulaşabileceği belirtiliyor.

Elbette yapay zeka ve enerji tüketimi konusundaki söylemlerin çok büyük bir kısmı tahmine dayanıyor. Dediğimiz gibi, firmalar spesifik tüketim değerlerini açıklamıyor. Örneğin Google, 2022 yılında yayımladığı bir çalışmada makine öğreniminin enerji tüketiminin yüzde 10-15’ini oluşturduğunu belirtmişti. O tarihten bu yana hayatımıza Gemini girdi ancak güncel değerler açıklanmadı.